Leestijd: 5 minuten

Zaterdag 8 mei 2021 werd de Regenboogindex gepubliceerd. In deze ”Rainbow Index of Churches in Europe” (RICE) worden 46 Europese kerken onder regie van medewerkers van de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam aan de hand van 47 criteria doorgelicht. Dat gebeurde op verzoek van het European Forum of LGBT Christian Groups, een platform dat gericht is op acceptatie van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders in christelijke kerken en gemeenschappen.

Vanuit landen buiten Nederland werd de informatie voor deze index aangeleverd door plaatselijke groepen van christelijke lhbti’ers, „want die kunnen uit ervaring spreken.” Is dat dan niet te subjectief voor een wetenschappelijk onderzoek? „Zij hebben zelf ervaring met in- en uitsluiting”, reageerde een van de onderzoekers. Die persoonlijke betrokkenheid staat volgens hem het wetenschappelijke karakter van het onderzoek niet in de weg, al erkent hij wel dat dit „een kwetsbare kant” is.

Op de index neemt de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) de vijfde plek in. Die heeft zij te danken(?) aan het feit dat zij –als een van de weinige kerken ter wereld– een liturgie voor transgenders heeft die hun nieuwe naam en identiteit willen laten zegenen.

De presentatie van deze index was het hoogtepunt van de online conferentie onder het motto ”Strong voices” (krachtige stemmen) van het European Forum, die begin mei plaatsvond. In de Kerk van de Nazarener te Vlaardingen werd de index aangeboden aan de ”onafhankelijke expert geweld en discriminatie vanwege seksuele oriëntatie en genderidentiteit (SOGI) van de Verenigde Naties”, Victor Madrigal-Borloz. Waarna een open kerkdienst volgde. Op de site van zijaanzij.nl, gericht op „vrouwen die van vrouwen houden”, wordt er met waardering melding van gemaakt.

Conclusie van de index: het overgrote deel van de Europese kerken sluit lhbti’ers uit van het Heilig Avondmaal en van kerkelijke functies en is dus lhbti-onvriendelijk. Dacht je misschien nog even dat die Regenboogindex –uit de koker van een theologische universiteit– zou gaan over de visie op Gods verbond met de mens (waarvan de regenboog een symbool is); deze conclusie helpt je dan wel hardhandig uit je droom.

De 47 criteria van de index bieden vooral een handleiding voor het meten van de ‘inclusiviteit’ van kerken ten opzichte van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders, intersekse personen, queers, aseksuelen, panseksuelen en cisgenders. De index geeft de kerken door middel van aanbevelingen ook alvast huiswerk op.

„Identificeer heteronormatief taalgebruik en beleid en verander dat”, bijvoorbeeld. Met andere woorden: praat niet meer over ‘hij’ en ‘zij’ en leer niet langer dat het huwelijk tussen één man en één vrouw in een blijvende relatie de Bijbelse norm is. Het erkennen van Gods scheppingsorde, toen Hij Adam en Eva als man en vrouw in het paradijs samenbracht, is slechts gebaseerd op een vrome mythe.

Of: „Geef in het leiderschap van de kerk meer ruimte voor alle mensen, te beginnen met vrouwen.” Dus de overtuiging dat het ambt op grond van Bijbelse noties voorbehouden is aan de man is tijd- en cultuurgebonden – en die geldt dus natuurlijk niet meer voor onze tijd.

Bovendien het advies: „Ondersteun lhbti-stellen als ze kinderen adopteren en opvoeden.” Ofwel: Eén vader en één moeder die samen verantwoording hebben voor de opvoeding van hun kinderen? Wat achterhaald! Als twee moeders of twee vaders, drie of vier ouders die taak op zich nemen is dat toch ook prima?

En: „Erken het aandeel van kerken in discriminatie.” Dat nog maar twintig jaar geleden allerlei buitenechtelijke relaties –homoseksueel of niet– door de kerk als zondig werden afgewezen, was dus gewoon fout. Niet de Bijbelse norm is bepalend, maar ‘hoe het voelt’, of ‘wat jij denkt dat goed is’, of ‘het gaat om wederzijdse liefde’. Begrippen als trouw en natuurlijke orde doen er dan al helemaal niet meer toe.
Nog zo’n uitsmijter: „Gebruik gender-neutrale taal.” Wat daarmee bedoeld wordt? Dat zien we al bij de Nederlandse Spoorwegen, de HEMA en sommige lokale overheden met hun gender-neutrale teksten en/of wc’s. Die zullen ongetwijfeld als lichtend voorbeeld gezien worden. Of elders in de wereld, waar unwomen.org/en aanbeveelt om vriend of vriendin te vervangen door partner, brandweerman door brandweerbestrijder, meisjesnaam door familienaam, agent door politieambtenaar, verkoper door verkooppersoon. En moet timmerman dan timmermens worden of zo? Tja … 

Reken maar dat deze index een meetlat kan worden om onder het mom van tolerantie, gelijkheid en ‘inclusie’ kerken proberen te dwingen zich te voegen naar de seculiere seksuele moraal. Houden die vast aan de Bijbelse waarden rond relaties, huwelijk en seksualiteit? Even de 47 criteria afvinken en het verwijt van discriminatie en haatspraak is snel gemaakt. Met dank aan de PThU.

In politiek opzicht is hiervoor inmiddels al het nodige in stelling gebracht door het ”Regenboog stembusakkoord” dat veel lijsttrekkers in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart hebben ondertekend. Die beloven daarmee dat ze de komende Kamerperiode zullen zorgen voor een meerouderschapswet ten behoeve van „regenbooggezinnen” met drie of vier ouders, dat ze maatregelen zullen nemen om de lhbti-acceptatie op scholen te vergroten, dat lhbti-rechten als mensenrechten in de Grondwet verankerd zullen worden, dat iedereen een X in zijn?/haar? paspoort kan laten zetten in plaats van M of V, enzovoorts. En dat er een ambitieus lhbti-emancipatiebeleid en meer geld beschikbaar komt natuurlijk.

Ook de media voegen zich in dit koor. Het onnozele koningslied ter gelegenheid van Koningsdag 2021 werd warm onthaald. Zou daar dat rijmpje „Kijk hoe mooi, in de mix / Hij of zij of X” debet aan zijn? In elk geval volgde er een pleidooi dat de media meer gender-neutrale taal zouden moeten gaan gebruiken. Zij/hij is te beperkt. Ook ‘hen’ moet erbij. Grammaticaal lastig misschien, maar ja, maatschappelijke ontwikkeling, hè?

Internationaal zien we dezelfde tendens. De strijd van ds. Olaf Latzel van de Sint-Martinegemeente in Bremen is illustratief. Geen middel is geschuwd om hem via rechtbank en kerk de mond te snoeren wegens „aanzetten tot haat”, omdat hij zich tegen homoseksuele relaties keert. In Zweden en Canada doen zich vergelijkbare ontwikkelingen voor. En niet alleen daar wordt het onderwijs ingezet om de gender-neutrale agenda door te drammen. De lhbti+-lobby (met regelmatig wisselende extra afkortingen) ontziet niets en niemand. Een (s)preekverbod is nog maar een begin…

Dat zien we in Finland. Päivi Räsänen, lid van het Finse parlement voor de christendemocraten en voormalig minister van Binnenlandse Zaken, hangt een gevangenisstraf van zes jaar boven het hoofd omdat ze homoseksuele relaties op grond van de Bijbel afwijst. De openbare aanklager vindt dat ze zich daarmee schuldig maakt aan haatspraak. Niets wijst erop dat de nationale of internationale lhbtiqapc+-community –hoe die er dan ook uit mag zien– het daarmee oneens is, of dat zij opkomen voor de vrijheid van meningsuiting van mevrouw Räsänen.

Dit alles kan ons met zorg vervullen, want als deze ontwikkeling zich doorzet, zal dat tot verregaande ontwrichting en desoriëntatie van de hele samenleving leiden. Zij (!) hoeft ons echter niet te verrassen. We zien de geestelijke strijd in intensiteit toenemen. De pogingen om het gezag van Gods Woord en wet voor het persoonlijke en publieke leven uit te bannen zijn immers niet nieuw. Zo is in het verleden al vaker geprobeerd om met behulp van een index christenen het zwijgen op te leggen. Door een index van verboden boeken bijvoorbeeld. Een Regenboogindex als afvinklijstje om politieke correctheid te meten is als zodanig weliswaar nieuw en kan zomaar een ”index van verboden overtuigingen” worden, maar op de keper beschouwd is het gewoon een instrument dat Gods onverzoenlijke tegenstander aangepast heeft voor deze tijd.

En toch, we hoeven ons daar ook weer niet ál te bezorgd over te maken. Want één ding is zeker: Christus heeft al overwonnen – al zullen we in afwachting van Zijn komst ons werk moeten blijven doen. Daarvoor heeft Hij ons een complete wapenrusting gegeven (Efeze 6). Daarnaast kan ook de brief van Jeremia aan de ballingen in het heidense Babel ons inspireren en bemoedigen (hoofdstuk 29). Daar schrijft de profeet in vers 7: ‘Zoek de vrede van de stad waarheen Ik [de Heere] u gevankelijk heb doen wegvoeren, en bid voor haar tot de HEERE; want in haar vrede zult gij vrede hebben’. Dát is pas inclusief!

---

Deze bijdrage is een sterk uitgewerkte en aangevulde versie van een column die op 10 mei 2021 in het Reformatorisch Dagblad verscheen.