Een van de uitdagingen waarvoor de christelijke gemeente vandaag de dag staat is om een goede weg te vinden in het omgaan met seksuele diversiteit. Daarbij moeten we altijd met twee woorden spreken. Aan de ene kant: vasthouden aan de Bijbelse boodschap. Aan de andere kant: oog voor de nood van de personen over wie het gaat. In dit artikel enkele ingrediënten voor pastoraat rond homoseksualiteit.
Pastoraat is een ontmoeting voor Gods aangezicht. Een pastor ontmoet een gemeentelid en spreekt met hem of haar over een bepaalde nood, een (geestelijke) vraag, of een ontstane situatie. De pastor is door de Heere geroepen om met herderlijke bewogenheid de gemeente te leiden. Samen zoeken ze naar de weg die de Heere wijst. In het pastoraat gaat de Bijbel open, en mag biddend gezocht worden naar Gods leiding.
Christenen met homoseksuele gevoelens geven vaak aan dat het een hele stap is om in gesprek te gaan met een kerkelijke gezagsdrager. Soms verloopt het eerste contact dan teleurstellend. Omdat het bij één gesprek blijft. Omdat er al te snel wordt gezegd: je weet wel wat de Bijbel erover zegt. Pastoraat rond homoseksualiteit vraagt om veel fijngevoeligheid. Degene die raad zoekt met zijn of haar homoseksuele gevoelens heeft dikwijls een eenzame strijd achter de rug, soms vele jaren lang. Het is belangrijk dat de pastor laat merken dat hij ervoor open staat de ander als mens te ontmoeten, dat hij goed kan luisteren, dat hij doorvraagt. Kom als ambtsdrager in het pastoraat niet te snel met je eigen punt, maar geef de ander ruimte.
In de praktijk van hulpverlening en pastoraat is de onderstaande gesprekslijn ontstaan. Zie de genoemde zes gesprekken niet als ‘stations’ die één voor één gepasseerd moeten worden, maar vooral als een aantal thema’s die in pastorale gesprekken aan de orde kunnen komen.
Gesprek 1: Verkenning van het thema
In dit gesprek maakt de pastor (nader) kennis met de gesprekspartner. Hij verkent het thema homoseksualiteit. De volgende vragen kunnen gesteld worden:
- Hoe lang weet je voor jezelf al dat je homoseksuele gevoelens hebt? Hoe was het voor je om dit te ontdekken?
- Wat heeft gemaakt dat je besloten hebt om hiermee naar buiten te komen? Hoe was het voor je om dat te doen?
- Wie is ervan op de hoogte? Hoe hebben je ouders, familieleden of anderen gereageerd?
U toont in dit gesprek meeleven, en nodigt de ander uit om in de komende gesprekken samen te onderzoeken wat de Bijbel over dit alles te zeggen heeft.
Gesprek 2: Gods plan met mensen
In dit gesprek staat centraal wie wij mensen zijn tegenover de Heere. De pastor spreekt niet allereerst met ‘een homo’, maar met een mens. Een mens die door de Heere is geschapen. Wat betekent dat?
Bijbelgedeelten voor dit gesprek:
- Genesis 1:26-31: de mens is geschapen naar Gods beeld.
- Genesis 2:18: de mens is geschapen in verbondenheid met anderen. Niemand kan zonder verbondenheid!
- Genesis 2:18-25: de instelling van het huwelijk. In het paradijs was er al seksualiteit en seksuele aantrekkingskracht. Bij de schepping wordt een duidelijke orde aangegeven: één man, één vrouw, één vlees.
- Genesis 3: de realiteit van de zondeval. De zondeval die diepe sporen trok. De gebrokenheid die daarna de schepping doortrekt. Een homoseksuele gerichtheid is één van de gevolgen van de zondeval.
- Genesis 3:15: direct na de zondeval antwoordt de Heere met Zijn verlossingsplan. Ieder mens heeft Zijn verlossing nodig.
Gesprek 3: Wat zegt de Bijbel over seksualiteit
In dit gesprek gaat het over het Bijbelse spreken over seksualiteit.
Bijbelgedeelten voor dit gesprek:
- Seksualiteit als gave van God. Denk bijvoorbeeld aan Genesis 1:27 en 28, Spreuken 5:18, het Hooglied, Efeze 5:31-33.
- Waarschuwingen om zuiver om te gaan met de gave van seksualiteit. Denk bijvoorbeeld aan Genesis 39 (Jozef en de vrouw van Potifar), Richteren 16 (Simson en Delila), 2 Samuël 13 (de verkrachting van Thamar), 2 Samuël 11 en 12 (overspel van David met Bathseba).
- Ook in het Nieuwe Testament staan heel wat oproepen om rein te leven. Denk bijvoorbeeld aan Johannes 4 (Jezus en de Samaritaanse vrouw), Johannes 8:1-11 (Jezus en de overspelige vrouw, of diverse gedeelten uit de brieven van Paulus (bijvoorbeeld 1 Korinthe 6:12-20, Galaten 5:19-20, Efeze 5: 3, Kolossensen 3:5-7).
Dit is uit te breiden met vele andere Bijbelgedeelten. Het gaat erom dat de hoofdlijn duidelijk wordt: seksualiteit is een gave van God, maar ook een gave die beschermd wordt met diverse ‘verbodsborden’.
Gesprek 4: Het Bijbelse spreken over homoseksualiteit
Het is goed dat de plaatsen waar de Bijbel spreekt over homoseksualiteit ook open worden besproken. Daarbij valt op dat de Bijbel alle keren afwijzend spreekt over een homoseksuele leefwijze.
Bijbelgedeelten voor dit gesprek:
- Genesis 19: het leven in Sodom en Gomorra.
- Leviticus 18:22 en 20:13
- Leviticus 20
- Romeinen 1:18-32
- 1 Korinthe 6:9, 10
- 1 Timotheüs 1:10
Het spreekt voor zich dat al deze Bijbelverzen in hun context gelezen moeten worden en wellicht nadere bespreking vragen. Veel informatie over deze Bijbelgedeelten is te vinden in het boek van Kevin DeYoung dat in de literatuurlijst wordt genoemd.
Gesprek 5: Het perspectief dat de Bijbel geeft
Een christen met homoseksuele gevoelens kan sterk het gevoel krijgen dat hij met het Bijbelse spreken over homoseksualiteit in de kou wordt gezet. De Bijbel biedt echter wel degelijk perspectief.
Bijbelgedeelten voor dit gesprek:
- Een leven met de Heere betekent: leven en overvloed, Johannes 10:10.
- Discipelschap betekent kruisdragen, Lukas 9:23-27, Mattheüs 10:37-39.
- Een christen met homoseksuele gevoelens die niet tot een relatie zal kunnen komen, heeft meer dan vele anderen de gemeente nodig als ‘Gods gezin’. Zie bijvoorbeeld Handelingen 2:42-47 en 1 Korinthe 12:12-31.
- De Bijbel spreekt verrassend positief over single-zijn. Zie bijvoorbeeld Jesaja 56:3-5, Mattheüs 19:12 of 1 Korinthe 7.
Gesprek 6: Staande blijven in een onreine wereld
Een christen die rein wil leven in een onreine wereld kan veel hebben aan de volgende Bijbelse principes:
- Omgaan met verleidingen, Jakobus 1:12-15.
- Radicale amputatie, Markus 9:43-47.
- Onderlinge verantwoording aan een andere christen. Zie bijvoorbeeld Prediker 4:12 en Jakobus 5:16.
Literatuurlijst:
- ”Homoseksualiteit, Bijbels pastorale overwegingen in de 21e eeuw”, Philip Nunn.
- ”Om het hart van homo’s”, Herman van Wijngaarden.
- ”Liefde die boven alles uitgaat”, dr. M. Klaassen, dr. P. de Vries.
- ”Vernieuwd en onveranderd”, Rachel Gilson.
- ”Geloofwaardig”, Ed Shaw.
- ”Wat de Bijbel werkelijk leert over homoseksualiteit”, Kevin DeYoung.
