Ontzag maakt mensen genereuzer en verbetert de cognitie van mensen. Maar steeds minder mensen leven met ontzag voor een almachtige God. Problematisch. Thaddeus Williams schreef er in november 2021 over voor The Gospel Coalition. Klik hier om naar dat Engelstalige artikel te gaan.
In hun recente boek ”Good Faith. Being a Christian When Society Thinks You’re Irrelevant and Extreme”, tonen David Kinnaman en Gabe Lyons aan dat 84 procent van de Amerikanen gelooft dat „genieten van jezelf het hoogste doel van het leven is.”
Verder gelooft 86 procent dat, om van jezelf te genieten, je „de dingen moet nastreven waar je het meest naar verlangt.” De uitspraak ”om jezelf te vinden, moet je in jezelf kijken” wordt bevestigd door 91 procent van de respondenten.
In onze tijd is het antwoord van de Westminster Catechismus omgekeerd: „het belangrijkste doel van de mens is om zichzelf voor altijd te verheerlijken en te genieten.”
Je zou zelfs kunnen stellen dat zelfaanbidding de snelst groeiende religie ter wereld is. Het is zeker de oudste ter wereld (lees Genesis 3 er maar op na). Bovendien ligt deze religie aan de basis van veel van de meest actuele sociale en politieke kwesties van onze tijd.
Zes Geboden
Dit zijn de heilige geboden van deze oeroude en nog steeds in zwang zijnde wereldgodsdienst:
1. Je geest is de bron en de norm van de waarheid, dus wat er ook gebeurt, vertrouw op jezelf. #theanswersarewithin
2. Je emoties zijn gezaghebbend, dus trek nooit je gevoelens in twijfel (en laat ook niemand anders dat doen). #followyourheart
3. Je bent soeverein, dus gebruik je almacht en buig het universum rond je dromen en verlangens. #liveyourtruth
4. Je bent oppermachtig, dus handel altijd volgens je voornaamste doel: jezelf voor altijd te verheerlijken en te genieten. #yolo
5. Jij bent het summum bonum –de norm van goedheid– dus laat niemand je onderdrukken met het verouderde idee dat je een zondaar bent die genade nodig heeft. #neverchange.
6. Jij bent de Schepper, dus gebruik die grenzeloze creatieve kracht om je identiteit en doel vorm te geven. #authenticiteit.
Wat is het probleem?
Dit is het probleem met deze cultus van zelfaanbidding – naast het voor de hand liggende probleem van een rebellie tegen God: wanneer we proberen onze eigen bronnen van waarheid te zijn, maken we onszelf langzaam gek.
Als we proberen onze eigen bron van bevrediging te zijn, worden we ellendige wrakken. Wanneer we onze eigen norm van goedheid en rechtvaardigheid worden, worden we onaangenaam zelfingenomen. Als we zelfverheerlijking zoeken, worden we nog roemlozer.
Waarom? Dat is eenvoudig. Wij zijn God niet. Wij zijn nooit bedoeld geweest om te vertrouwen op of te worden gedefinieerd door, tevreden te zijn met, en in de ban te zijn van onszelf. We zijn gemaakt om Iemand te eren Die oneindig veel interessanter en ontzagwekkender is dan onszelf.
We worden het meest waarachtig en het meest onszelf in een staat waarin we –vol eerbied– onszelf vergeten. Zoals Albert Einstein het uitdrukte: „Een mens begint pas te leven als hij buiten zichzelf kan leven.”
Hoe meer we in onszelf opgaan, hoe minder ontzag we ervaren; hoe minder ontzag we ervaren, hoe minder vrij en volledig onszelf we worden.
Jaarlijks maken meer dan 35.000 mensen de lastige tocht naar de Mount Everest in Nepal, 4,5 miljoen naar de Grand Canyon, 3,5 miljoen naar Yosemite en 30 miljoen naar de Niagarawatervallen. Diep van binnen snakken we naar ontzag. We zijn ervoor gemaakt en de wetenschap begint deze oude Bijbelse waarheid langzaam over te nemen.
Wetenschapper Paul Piff van de Universiteit van Californië, Irvine, bedacht de term ‘klein zelf’ om dit fenomeen te beschrijven. Nadat hij zijn proefpersonen had blootgesteld aan verschillende „opwekkers van ontzag”, meldde Piff, „vonden we hetzelfde soort effecten: mensen voelden zich kleiner, minder belangrijk voor zichzelf en gedroegen zich op een meer pro-sociale manier.” Mensen vol ontzag waren genereuzer, hadden meer oog voor de behoeften van anderen en waren zorgzamer ten opzichte van de natuurlijke wereld.
Gedragswetenschapper Michelle Lani Shiota uit de staat Arizona heeft ontdekt dat ontzag niet alleen leidt tot meer genereuze besluitvorming, maar ook tot een drastische verbetering van onze cognitie. Ontzag maakt ons minder vatbaar voor slechte argumenten en meer ontvankelijk voor goede. Er is een berg onderzoek van psychologen die ervaringen van ontzag verbinden met een aanzienlijke afname van depressie.
Willen we een gelukkiger, voller leven? Laten we ontzag hebben voor iets, of liever Iemand, oneindig groter dan onszelf. Als we, tegen de cultuur in, een blijvend effect willen hebben op een maatschappij die gevallen is voor de cultus van zelfaanbidding, laten we ons leven dan richten op de „God Die grotelijks geducht is in den raad der heiligen, en vreselijk boven allen die rondom Hem zijn” (Psalm 89:8).
Thaddeus Williams (studeerde theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam) is universitair hoofddocent systematische theologie aan de Biola University. Zijn recente boek ”Confronting Injustice without Compromising Truth: 12 Questions Christians Should Ask About Social Justice”(Zondervan, 2020), is een bestseller. Hij heeft jurisprudentie gedoceerd aan de Trinity Law School, wereldbeschouwing aan L’Abri Fellowships in Zwitserland en Nederland, en ethiek aan de Blackstone Legal Fellowship en de Federalist Society in Washington, D.C. Thaddeus woont in Zuid-Californië met zijn vrouw en vier kinderen. Hij is te vinden op zijn website, Facebook en Twitter.
Gepubliceerd: 07-12-2022
