Leestijd: 4 minuten

”Een open relatie, wanneer werkt dat?” kopte Psychologie Magazine onlangs. In het artikel vertellen drie stellen openhartig over hun keuze voor polyamorie, of zoals het wordt genoemd: „liefdevol overspel”, overspel met wederzijdse instemming.

Het zou namelijk een trend zijn. Volgens het artikel heeft tegenwoordig 4 à 5 procent van alle Nederlanders een niet-monogame relatie met instemming van beide partners. Waar die schatting op gebaseerd is, vertelt het artikel niet.

Een Amerikaans onderzoek suggereert dat de percentages zelfs hoger liggen. In een recent BBC-artikel werd op grond van twee onderzoeken gesteld dat in ongeveer 20 procent van de relaties op enig moment sprake is van overspel met wederzijdse instemming.

Ingewikkeld
Een open relatie is ingewikkeld, maar dat kan heel positief zijn, zo leggen de redacteuren van Psychologie Magazine uit. „Juist het feit dat een niet-monogame relatie hebben niet altijd makkelijk is, leidt (…) tot de verdieping en persoonlijke groei die veel stellen ervaren. (…) Vooral het eerste jaar is voor veel stellen pittig (…) Hoe ga je om met je eigen jaloezie en met die van de ander? Met de angst om je partner kwijt te raken? Het gevoel dat je niet genoeg bent?”

Een nogal wonderlijke redenatie. Stel dat twee echtelieden met elkaar zouden afspreken dat ze elkaar beurtelings met een stok zouden mogen afranselen, zodat beiden regelmatig het genot zouden hebben eens even lekker te kunnen meppen. Zoiets zou te bizar voor woorden zijn. Dat is ongeveer wat hier gebeurt, weliswaar niet fysiek maar psychisch. En vervolgens wordt dat geduid als verrijkend.    

Maar gemakkelijk is het dus niet, vinden zelfs moderne deskundigen. Polyamorie is volgens auteur Myra R. Darens „niet voor watjes.” Nederland zou echter Nederland niet zijn als er geen therapeuten waren die je erdoorheen helpen. ”Emotionally Focused Therapy” is een van de methodes. Tien tot zestien gesprekken; 100 euro per uur, of 125 euro als het na 18.00 uur of in de weekenden is, zo vertelt een van de aanbieders.

Van alle tijden
Polyamorie als fenomeen is oud. In het Oude Testament wordt geschreven over polygamie, een verwant idee dat in die tijd werd gedoogd, hoewel het in strijd was met Gods geboden.

Polygamie was echter een oorzaak van veel frictie. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het leven van aartsvader Jakob. Hij had twee vrouwen, Lea en Rachel, en ook nog twee ‘bijwijven’, Bilha en Zilpa. De geschiedenis maakt duidelijk dat Jakob meermalen met instemming van de een ‘inging’ tot de ander. Zo kwam het dat de twaalf stammen van Israël één stamvader en vier stammoeders hadden. Het gezin van Jakob werd verscheurd door veel onderlinge jaloezie, haat en verdriet. ‘Al deze dingen zijn tegen mij’, riep Jakob vertwijfeld uit.

Sterker: alle polygame huwelijken in de Bijbel blijken een bron van ellende te zijn. Hetzelfde geldt voor overspel –eveneens een verschijnsel dat vaak beschreven wordt in de Bijbel, en dat door God nadrukkelijk verboden werd–, met alle nare gevolgen van dien. Het Bijbelse huwelijk als exclusief levenslang verbond van één man en één vrouw ontwikkelde zich dus niet zonder dat er ervaring was met andere samenlevingsvormen.

Polyamorie is voor Bijbelgetrouwe christenen een betrekkelijk eenvoudige kwestie: het is een anomalie, een abominable abnormaliteit.

Juist deze ervaring maakte temeer duidelijk dat niet-monogame samenlevingsvormen veel rampspoed veroorzaken. Vandaar dat het traditionele Bijbelse huwelijk beschermd wordt door drie van de zes geboden van de tweede tafel van de wet: ‘Gij zult uw ouders nederig eren’ (vijfde gebod), ‘Gij zult niet echtbreken’ (zevende gebod) en ‘Gij zult niet begeren uws naasten vrouw…’ (tiende gebod).     

Dat maakt ook dat polyamorie voor Bijbelgetrouwe christenen een betrekkelijk eenvoudige kwestie is: het is een anomalie, een abominable abnormaliteit.

Bijbel zegt niets meer
Maar dat zegt de gemiddelde Nederlander weinig meer. Het feit dat de Bijbel het verbiedt is eerder een aansporing om het wél te doen. Beschaving is een kwestie van voortschrijdend inzicht, en religieuze dwang is geïnstitutionaliseerde onderdrukking.

Ook het beroep op gezond verstand haalt weinig uit. Het gaat immers om je diepste ‘zijn’, en dat blijkt uit het gevoel, niet uit het verstand. Wat je voelt, moet je doen, anders doe je jezelf tekort.

Maar de kinderen dan? Wat gebeurt er met veiligheid en hechting als vader en moeder structureel vreemdgaan? Worden zij geen slachtoffer van deze vrijbuiterij?

De website liefdebuitendelijntjes.nl denkt van niet, op basis van onderzoek door Amerikaanse Elizabeth Sheff. „Kinderen in een polyamoreuze omgeving groeien even gelukkig op als in een monogaam gezin.”

Uiteraard is dan wel de vraag hoe gelukkig het gemiddelde monogame gezin tegenwoordig nog is. Zo’n 40 procent van de huwelijken strandt vandaag de dag. In dat licht bezien zeggen de onderzoeken van Sheff weinig.  

Wal en schip
Is er niets dat deze trend kan keren? Menselijk gesproken niet. Als de Bijbel geen autoriteit meer heeft, als het universele menselijke besef van goed en kwaad is uitgedoofd, als de wetenschap slechts de ideologie bevestigt, als gezond verstand het zwijgen is opgelegd, en als gevoel allesbepalend is, dan is er geen wal meer om het schip te keren.

Eens was polygamie vrij normaal. Later niet meer. Dat veranderde, niet door kracht, ook niet door geweld, maar door Gods Geest.

Dat zou een realistische conclusie zijn, ware het niet dat 6000 jaar geschiedenis leert dat de kracht van het Woord een schip kan keren zonder wal. Eens was polygamie vrij normaal. Later niet meer. Dat veranderde, niet door kracht, ook niet door geweld, maar door Gods Geest.

Bovendien, christenen kunnen de zegen van een traditioneel huwelijk voorleven. Hun opdracht is nu om door hun voorbeeld jaloers te maken op echte liefde en trouw.

---

Gepubliceerd: 11-03-2022