Leestijd: 4 minuten

Op 16 maart waren de gemeenteraadsverkiezingen. Wat binnen de ChristenUnie al heel gewoon is, is het binnen de SGP (nog) niet: dat vrouwen hun plaats in de raadszaal innemen. Maar toch, druppelsgewijs neemt hun aantal toe, en discussie daarover is er nauwelijks. Daardoor lijkt er intussen meer te veranderen dan aan de buitenkant zichtbaar is. Is dat erg? In dit commentaar geen uitgebreide verhandeling, maar ik vraag aandacht voor één punt.

Alle hens (m/v) aan dek
We beleven stormachtige tijden. Niet alleen Corrie, Dudley, Eunice en Franklin raasden langs, maar nog intenser is het tempeest van de tijdgeest. Orkanen kunnen ‘slechts’ fysieke schade aanrichten, maar de tijdgeest zorgt voor ontwrichting van de hele samenleving. De kerk in West-Europa is als een schip in de storm dat averij oploopt en dreigt te zinken.

Juist omdat de Kerk van Christus is, gaat dit een christen aan het hart. En juist met het oog op Christus wordt van iedereen inzet, waakzaamheid en zorgvuldigheid gevraagd. Van mannen en vrouwen. Jan Schippers zegt terecht: „Alle hens (m/v) aan dek!” Niemand kan het zich veroorloven om zo in de luwte gaan zitten dat hij/zij kan doen of er niets aan de hand is. Als we dat wel doen, zijn we als Jona, die geen zin had om zijn roeping op te volgen. Maar het is wel de vraag, wie welke plek moet innemen.

Titanic – Oekraïne
Met iedereen aan dek kan het wel dringen worden, zeker bij een zinkend schip zoals de Titanic (1912) of de Costa Concordia (2012). Bij de eerste ging het er trouwens veel ordelijker aan toe dan bij de Costa Concordia. Niet alleen het feit dat de musici door bleven spelen en de kapitein aan boord bleef, maar ook bijvoorbeeld dat de mannen de vrouwen en kinderen voor lieten gaan. Er was discipline en orde. De sterken offerden zich op voor de zwakkeren – de vrouwen en kinderen dus.

Iets dergelijks zien we nu ook in Oekraïne. Logisch, dat alle mannen opgeroepen zijn om te blijven en te vechten, en dat vrouwen en kinderen kunnen vluchten? Nee, dat kan alleen doordat Oekraïne nog een traditionele rolverdeling kent. In Nederland geldt de dienstplicht net zo goed voor vrouwen. Hier ligt het dus minder voor de hand dat we iets zullen zien van de ‘natuurlijke’ verhouding waarbij de mannen de vrouwen beschermen en de vrouwen de kinderen.

Dat laatste bleek een zegen in (o.a.) de communistische Sovjetunie. Duizenden kerkelijke leidinggevenden werden daar gevangen en gedood. De vrouwen bleven eenzaam achter. Jawel, maar zij bleven wel achter! Doordat de mannen aan het publieke front stonden, bleven de moeders aan het thuisfront strijden voor het geestelijk welzijn van hun kinderen. Michaïl Chorev had (menselijk gesproken) aan zijn moeder zijn vorming te danken, en zijn kinderen dankten die aan diens vrouw.

Politieke stuurlui
Natuurlijk zal niemand zeggen dat dit dé reden is om geen vrouwen toe te laten tot het kerkelijke of politieke ambt. Maar ik pleit er wel voor om het vrouwenstandpunt niet te zien vanuit het oogpunt van bepérking maar van beschérming. God geeft een orde in gezin, kerk en samenleving. Die orde geeft Hij ons niet alleen om ons gehoorzaamheid te leren, maar ook om ons welzijn te geven.

Bij die orde hoort ook, dat mannen aan het ‘buitenfront’ staan. Nee, een letterlijke Bijbeltekst die in één klap duidelijk maakt dat vrouwen niet in de politiek thuishoren is er niet. Al zijn er Bijbelse gegevens genoeg, trouwens (die ik voor een andere keer laat). Maar ik begrijp wel dat het standpunt zeker voor buitenstaanders en jongeren in deze maatschappij vreemd kan overkomen.

Historisch
Is het standpunt daarmee ook raar? Welnee! Zeventig jaar geleden dachten alle christelijke partijen nog zo, en alle eeuwen daarvoor ook. Ook de voorlopers van CU en CDA vonden dat Bijbels gezien vrouwen geen leidinggevende rol moeten vervullen.

Waar komt het door dat dit voor ‘ons’ nu vreemd klinkt? Doordat we dichter bij de Bijbel zijn gaan leven? Nee, doordat we door onze cultuur anders tegen man/vrouw aankijken. Het lijkt overal in de maatschappij gewoon dat vrouwen leidinggevende posities vervullen, zélfs in reformatorische instellingen. Beetje raar dan toch als het in de politiek (en in de kerk) niet mag?

Dan stellen we alleen de vraag verkeerdom. Dus niet: Waarom dan ook geen vrouwen in de politiek? Maar: Waarom eigenlijk zo gemakkelijk vrouwelijke managers? En als we dan toch aan het vragen zijn, ik vind het wel wat apart dat er nooit discussie is over de vraag of er wel jongeren op de lijst moeten komen (denk aan Houten, waar een vrouw haar plaats heeft afgestaan aan een jongen van 18…). Als zij thuis nog naar hun vader en moeder moeten luisteren, is het wat opmerkelijk dat zij wel een plaats hebben in politiek bestuur, lijkt me.

Inderdaad, alle hens aan dek: mannen, vrouwen, jongeren. Maar niet iedereen als stuurman. Juist als iedereen zijn/haar plaats weet, valt er te werken en te redden. Dan moeten mannen wel hun verantwoordelijkheid nemen. Niet alleen door de politiek in te gaan, maar sowieso door de geestelijke strijd te strijden, door te zien waar de klappen vallen, door te bidden en te waken. Kortom, door zichzelf ervoor over te hebben.

Mannen eerst? Ja, vooraan in de strijd. Vrouwen en kinderen eerst? Ja, vooraan in de zorg. Dan zullen deze mannen niet hun (bij)banen vervullen ten koste van hun eigen gezin, maar ten dienste van hun eigen gezin én dat van anderen. Alleen al om publiek zichtbaar te maken dat er een verschillende positie is voor man en vrouw, als getuigenis van de Schepper Die hen hun eigen plaats gaf.

Vaders Zoon aan boord
Maar als er dan toch vrouwen de politiek in gaan? Dat lijkt mij niet de weg en ik zou het niemand aanraden. Dat is iets anders dan dat het in alle gevallen een daad van opstandigheid is. Er zijn situaties waarin de mannen het laten afweten. Er zijn situaties waarin vrouwen op dit punt de Bijbel anders gelezen hebben. Er zijn dan vrouwen die dezelfde zorgen delen als ik, aan dek hun mannetje staan en daar de zwaarste klappen opvangen. De Finse politica Päivi Räsänen is een duidelijk voorbeeld.

Ik ben ervan overtuigd dat vrouwen die zich op de lijst hebben laten plaatsen zich op dit punt vergissen. Ik hoop maar dat hun verlangen om de geestelijke strijd te strijden groter is dan hun verlangen om als vrouw vooraan te staan. Datzelfde geldt trouwens voor mannen – we ademen allemaal de geest van zelfontplooiing in… Niemand moet per se iets willen zijn, niet iedereen wordt tot elke positie geroepen, maar iedereen is nodig in de geestelijke strijd. Mannen en vrouwen. Vrouwen zien andere dingen dan mannen en kunnen dingen anders benaderen. Daarom: eenieder krijgt zijn/haar eigen plaats, maar niemand mag net als Jona blijven slapen.

Tegelijk zijn wij niet onmisbaar. Wij strijden zomaar niet of verkeerd, en in elk geval krijgen we het lek niet boven water. Maar behalve Jona was er nóg Iemand die sliep in het schip. In Hem, de grote Stuurman van Zijn Schip, ligt onze hoop:

Dat nooit ’t geloof bezwijken moog’
God houdt Zich aan zijn woord.
Wij hebben ’s Vaders Zoon aan boord
en ‘t veilig strand voor oog.

---

Gepubliceerd: 25-03-2022