Leestijd: 5 minuten

Vreemd was het wel de afgelopen week. ”Kijkers walgen van uitspraken in documentaire ‘Van de andere kant’”, zo kopte Libelle op 1 april. Het was geen grap, maar bittere ernst. Daarmee slaat het damestijdschrift, dat gewoonlijk beschrijvend en niet oordelend te werk gaat, dezelfde toon aan als bijvoorbeeld gebruikelijk in de boulevardbladjournalistiek van RTL, waar dit soort emotieve benaderingen meer gebruikelijk is. Waar ging het om? Een handjevol beschermd progressief opgevoede Nederlanders met een actief Twitteraccount is geschokt –„mijn bloed kookt”– over het feit dat er elders in de wereld serieuze en vriendelijke mensen zijn die serieus menen dat homoseksueel gedrag een verkeerde keuze is en geen onvermijdelijk gevolg van een veronderstelde identiteit.

De maker van de televisiedocumentaire had het wel zien aankomen, of voorzag in ieder geval ontsteltenis om daarmee de interesse in zijn programma te vergroten: „Ik ben bang dat ik een hoop mensen, en dan met name homo’s, boos ga maken.” De VPRO is een omroep die zich niets wenst aan te trekken van God noch van Zijn gebod en daarom ook de godsnaam maar met kleine letters in gaan schrijven. De homoseksuele levensstijl beschouwt men in deze kring als iets om trots op te zijn.

Omgekeerde wereld

In het licht daarvan is het dapper dat juist de VPRO, zij het aarzelend, hardop de hamvraag durft te stellen of homoseksualiteit misschien toch veel meer psychologische dan aangeboren oorzaken heeft. Vroeger was dat in deze kring volslagen onbespreekbaar en kennelijk voor een deel van de achterban nog. Voor Bijbelgetrouwe christenen is het pijnlijk dat de VPRO dit aandurfde in een tijd waar de ooit orthodoxe Evangelische Omroep heel ver gaat in het normaliseren van transgenderisme en homoseksualiteit.

Bij het programma zelf zijn allerlei kanttekeningen te maken. Het blijft oppervlakkig, bewust selectief en gevoelsgeoriënteerd. Niettemin was deze documentaire vanuit de VPRO bezien een oprechte poging om naar een andere mening te luisteren. Zo werd het in de VPRO-gids ook gepresenteerd.

De omroep toont zich daarmee een van de weinige mediaorganisaties van onze tijd te zijn die niet klakkeloos de consensus van het moment napraat, maar zelf op zoek gaat naar de feiten en wil laten horen wat mensen werkelijk beweegt. Elon Musk vatte het kuddegedrag van de westerse wereld in de 21e eeuw onlangs mooi samen met onderstaande cartoon. Of het nu om Oekraïne gaat of om de schaduwen van de regenboogideologie, veel mensen laten zich klakkeloos meeslepen door het eenrichtingsverkeer van scholen, media en politiek. Je wilt immers niet uit de toon vallen en je moet aan je commerciële belangen denken.

pic.twitter.com/CfoJ3qdCRJ

— Elon Musk (@elonmusk) March 14, 2022

Het is verfrissend dat de VPRO daarentegen bereid is om out of the box te denken. Kijkers zijn immers volwassen en in staat om zelf een oordeel te vormen. In een goed functionerende democratie moet een bevolking ook de beschikking krijgen over alle feiten, zodat niet de journalistiek en de politiek hun standpunt voor hen bepalen, maar de lezer/kijker zelf een afgewogen oordeel kan vellen. Daarvoor is hoor en wederhoor nodig. Toen ik afstudeerde in de journalistiek en massacommunicatie was dit een heilig principe. Helaas is wat tegenwoordig doorgaat voor journalistiek, dikwijls onbewust eenrichtingsverkeer en soms, helaas, bewuste propaganda.

Tevreden homo
Tim den Besten, 34 jaar oud en tevreden homoseksueel durfde kritisch te denken over een onderwerp dat hem persoonlijk diep raakt. Tegenover RTL verklaarde hij: „Ik heb nooit problemen gehad. Ik leid een tevreden leven als homo, maar ik heb me wel altijd afgevraagd hoe het komt dat de ene gay is en de ander niet. Stond dit al vanaf mijn geboorte vast of kwam dit veel later pas?”

Daarom besloot de programmamaker zich bewust te verdiepen in mensen die daarover een andere opvatting hebben dan de gangbare Nederlandse consensus die er al op de basisschool wordt ingehamerd: dat je gevoel leidinggevend is voor je identiteit en dat dit seksueel gedrag legitimeert. Daartoe bezocht Den Besten een internationale conferentie in Hongarije waar wetenschappers, therapeuten en zogeheten „ex-gays” aanwezig waren. De conferentiegangers waren voorstander van conversietherapie, waarbij met behulp van therapie iemands homoseksuele of biseksuele oriëntatie wordt geprobeerd te veranderen in een heteroseksuele oriëntatie.

Tijdens de conferentie vertellen jongeren hoe zij christelijk werden en hoe daardoor homoseksualiteit of genderdysforie de belangrijkste plaats in hun leven verloor. Uit het verslag van het RTL-blad:

Als hier later in een klein groepje nog over wordt doorgesproken, vertelt ene Victor dat „homoseksuele gevoelens slechts een symptoom zijn.” „Het is niet wie jij daadwerkelijk bent.” Volgens hem komen er simpelweg gevoelens vrij door iets wat gebeurd is tijdens de opvoeding. Er komt ook nog een Nederlandse man aan het woord, die vertelt dat hij 25 jaar geleden ook dacht homo te zijn, maar inmiddels al twintig jaar getrouwd is met een vrouw. Als Tim hem vraagt of dit betekent dat hij nooit meer een knappe jongen ziet, antwoordt hij: „Ja, natuurlijk wel. Alleen vroeger als ik een knappe jongen zag, had ik direct het gevoel: daar moet ik wat mee. Die noodzaak is er niet meer.”

Nou, fijn voor hen, zou je denken. Deze mensen zijn tevreden heteroseksueel geworden. Dat is hun vrije keuze en kennelijk hebben ze daar goede redenen voor. Het schokkende is niet dat allerlei mensen in Hongarije opvattingen hebben die ooit gemeengoed waren in heel West-Europa. Het was zelfs de opvatting van de seculaire psychiatrie. In de jaren vijftig leed het voor de internationale psychiaters van naam geen twijfel dat homoseksualiteit een psychiatrische stoornis is. Daarvoor was het een misdaad waarvoor je de doodstraf en later gevangenisstraf kreeg. Nog in 2010 ontstond reuring in Groot-Brittannië omdat, zelfs vijftig jaar na de seksuele revolutie en de homo-emancipatie in de jaren 70, minstens een op de zes psychiaters hardop durfde te zeggen er wetenschappelijk van overtuigd te zijn dat homoseksualiteit een psychische aandoening is. Een grootscheeps wetenschappelijk onderzoek gaf in 2019 aan dat er geen wetenschappelijke aanwijzing is dat homoseksualiteit biologisch-genetisch verankerd is.

Dat we het toch met zijn allen anders moeten vinden, komt dus kennelijk niet door de wetenschappelijke feiten, maar door sociaal-maatschappelijke factoren. Revoluties kenmerken zich door het hardhandig uit de weg ruimen van mensen en standpunten die in de weg staan. De revolutie in seksuele ethiek waardoor onze samenleving in de afgelopen eeuw werd getroffen, ging niet anders te werk. Wat seksueel acceptabel wordt geacht, wordt losgezien van (veeleer toegenomen) wetenschappelijke data. De schok van vermoedelijk slechts een handjevol kijkers werd vooral veroorzaakt door het feit dat het bestaat dat er nog mensen zijn die ondanks alle sociaal-politieke educatie die al tientallen jaren gericht is op het tegendeel, bewust kiezen voor de overtuiging dat homoseksualiteit een ontwikkelingsstoornis is. Kennelijk kan dat op basis van de wetenschappelijke data.

Geen verdringing maar verwerking
De waarheid maakt vrij. Ook christenen zouden dat meer moeten uitleven. Goede vragen hebben recht op antwoord. Bij verdringing van feiten is niemand gebaat. Echt geloof zoekt begrip van Gods schepping (Anselmus).

Mogelijk is de VPRO-documentaire, met al zijn gebreken, een aanzet tot een zoektocht naar waarheid in seksuele ethiek. De reactie van kijkers laat zien dat sommigen in onze tijd die zoektocht helemaal niet willen. Als het gevoel maatgevend is voor alles, heb je blijkbaar het recht om „te koken van woede” als iemand een andere mening heeft dan jij. Of te „walgen” als je geconfronteerd wordt met feiten die je laten afvragen of jouw mening eigenlijk wel ergens op gebaseerd is. Erg onvolwassen en arrogant is zo’n reactie wel. In deze documentaire ging het immers om vriendelijke en beschaafde mensen die bereid waren om de intimiteit van hun persoonlijk leven en moreel falen in eigen oog te bespreken met een homoseksueel programmamaker en een ‘goddeloze’ omroep. Volgens hen zijn homoseksuele gevoelens geen onbestemd noodlot dat alles in je leven hoeft te bepalen. Dat is een boodschap van hoop, in meer dan één opzicht, juist bij de VPRO.

---

Gepubliceerd: 08-04-2022