Leon Houtzager, de man die aangifte deed tegen de oud gereformeerde ds. A. Kort uit Krimpen aan den IJssel, heeft op 9 maart 2022 namens de gemeente Schiedam de Jillis Bruggeman Opsteker ontvangen. Elk jaar krijgen een paar mensen dit dankbetoon en wordt er ook een penning uitgereikt, die ook naar Jillis Bruggeman is vernoemd. Het is goed om het leven van deze Bruggeman, die leefde in de 18^e en 19^e eeuw, eens nader te bekijken.

Een vraag die zich opdringt, is of Bruggeman terecht een icoon is geworden waarop de homobeweging zich beroept. Bruggeman is namelijk een man die volledig overtuigd raakte van de zondigheid van zijn homoseksuele gedrag, en zelfs van mening was dat hij daarom terecht door de overheid gestraft werd. Het officiële verhaal van de gemeente Schiedam is dat Bruggeman de laatste Nederlander is geweest die vanwege het uitoefenen van sodomie (de homoseksuele daad) ter dood is gebracht, in 1803. Zijn terechtstelling vond plaats in Schiedam.

Bekeerd
Het voert hier te ver om in te gaan op alle details van het leven van Bruggeman, maar we willen graag kijken naar zijn einde. Na zijn arrestatie in 1802 erkende hij tijdens de verhoren ruiterlijk dat hij schuldig was voor God en mensen, ook al wist hij dat dit de doodstraf zou betekenen. Uit de stukken van de rechtbank blijkt overduidelijk dat Bruggeman niet meer de ‘oude’ was en dat hij in de gevangenis tot inzicht is gekomen van de ernst en omvang van zijn zonden en krachtdadig bekeerd is.

Daarom is het des te wranger om Bruggeman als ‘martelaar’ van de lhbti-beweging voor te stellen. Het tegendeel is waar. Het leven van Bruggeman toont Gods levensveranderende kracht aan in een mensenleven. Jillis zelf voelde berouw over wat hij gedaan had en werd twee dagen voor zijn dood in een laatste rechtbankzitting toegesproken:

„Gij hebt uw misdaad, uw hemeltergende misdaad voor mensen erkend, voor de alwetende Hartenkenner beleden en betreurd, en het gevelde vonnis van uw mededogenvolle rechters in uw boeien gebillijkt. Maar gij hebt ook tevens reeds in diezelfde boeien –want mijn oren hebben zulks gehoord!– aan vrijmachtige genade Gods de eer van uw eeuwige verlossing toegejuicht.”

Doodvonnis
Het was duidelijk: Bruggeman achtte zich verzoend door het bloed van Christus. En de wens wordt uitgesproken dat het doodvonnis voor hem zal zijn als een engel die de boeien van Petrus losmaakte (Hand 12:7) en als de duif van Noach (Gen 8:11) „die met de palmtak der overwinning u een eeuwige rust en blijdschap in het beste Vaderland vermelden zal.”

In 2017 bevatte In het Spoor, het blad van de stichting ter bevordering van de staatkundig gereformeerde beginselen, een artikel dat dieper ingaat op het leven van sterven van Bruggeman. Ter afsluiting een citaat uit dit artikel: „Het inzetten van zijn naam voor het bevorderen van de zonde van homoseksualiteit en om homoseksuele relaties nog meer geaccepteerd te krijgen in de samenleving, zou dus geenszins Bruggemans goedkeuring hebben weggedragen. Hij zou juist het tegendeel gewild hebben, namelijk dat homoseksuele daden en relaties van overheidswege weer strafbaar gesteld zouden worden. Er is daarom heden ten dage in Schiedam sprake van een verdraaide, historisch onjuiste nagedachtenis aan hem.”

Meer over Bruggeman is te vinden in het juli-nummer van 2017 van In het Spoor (klik hier voor een pdf).

Frans Gunnink is voorzitter van Stichting Logos Instituut en schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

Gepubliceerd: 25-03-2022