Leestijd: 4 minuten

De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben spannende weken achter de rug. Van de onderwerpen op de agenda was ‘vrouw in het ambt’ misschien wel de meest heikele. Nu is dat op Bijbelse gronden afgewezen, maar stel dat de stemming anders was verlopen en deze kerken wél vrouwen in het ambt zouden hebben toegelaten? Wellicht zouden sommige gemeenten dan hebben besloten niet langer onderdeel van het kerkverband te kunnen uitmaken. Is dat het waard?

Dit is geen theoretische kwestie. Kerken wereldwijd zijn diep verdeeld over en soms gescheurd om het toelaten van vrouwen in het ambt. Dit is een van de belangrijkste thema’s voor de behoudende anglicanen die zich afzonderlijk organiseren in Gafcon. In ons land heeft het besluit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt om vrouwen in het ambt toe te laten geleid tot een beperkte uitstroom van leden, en vooral tot de ernstige vraag van een behoudend deel of zij nog wel hun plaats kunnen innemen. 

Voorstanders van de vrouw in het ambt vinden dat vaak overdreven. Immers, plaatselijke kerken worden toch vrij gelaten? Opmerkelijk is dan, dat juist voorstanders een kerkscheuring riskeren om dit punt. Zo meldde de CGK van Zwolle binnen 48 uur na het synodebesluit dat zij doorgaat met het erkennen van vrouwen in het ambt. Kennelijk is het een hoofdzaak, die ze belangrijker vindt dan de eenheid met het kerkverband.

Dat is trouwens op zich nog geen reden voor orthodoxe christenen om het dan ook als hoofdzaak te gaan zien. Dat gevaar is er, telkens weer. Dat je je laat meenemen in ethische discussies die daardoor je grootste aandacht gaan krijgen. Daarom is het belangrijk je af te vragen, hoe wezenlijk het nu eigenlijk is. Kun je, als puntje bij paaltje komt, je neerleggen bij het besluit om vrouwen toe te laten in de kerk?

Geduld
Het is duidelijk, dat de Bijbel ruimte laat voor vrouwen om getuige te zijn van het Evangelie. Denk aan de vrouwen bij de opstanding. Je kunt je voorstellen dat vrouwen daardoor soms in een positie komen die wat lijkt op die van een ambtsdrager. Denk aan Priscilla, die Apollos onderwijst (Hand. 18:26). Zeker in een situatie van zending of een zeer gekrompen kerk (waar nauwelijks meer mannen aanwezig zijn) is dat denkbaar. Dan lijkt de stap naar het ambt klein, en er zullen oprechte christenen zijn die zover gekomen zijn. Dan komt het dus niet voort uit een welbewust ontkennen of ombuigen van Bijbelse gegevens.

In dat opzicht is het erkennen van homoseksuele relaties ingrijpender. Dat kan echt alleen door het verdraaien van Bijbelse gegevens. Behoudende predikanten in de Nederlandse Hervormde Kerk hebben nog geduld gehad met het aanvaarden van de vrouw in het ambt (1959) maar heel wat van hen konden dat niet langer bij het zegenen van homoseksuele relaties (2004). Zo’n verschillend wegen speelt ook bij de behoudende anglicanen verenigd in Gafcon (waar een deel wel de vrouw in het ambt aanvaardt).

Maar toch
Tegelijk is het verschil tussen die twee thema’s ook niet zo groot. Wie in de Bijbel nagaat hoe de Heere Jezus en Paulus spreken over ambtsdragers, kan bij ‘gewone’ lezing alleen maar erkennen dat zij enkel mannen toelieten. Dan denk ik niet alleen aan Paulus’ ‘zwijgteksten’ (1 Kor. 14:34, 1 Tim. 2:12), maar onder andere ook aan het feit dat Jezus wel een tollenaar en een zeloot onder de twaalven opnam maar geen vrouw. En daar het standpunt van de kerk van vrijwel alle tijden en plaatsen op nog veel meer overwegingen gebaseerd is, is er een bijzondere leeswijze voor nodig om te menen dat de Bijbel ook vrouwen in het ambt toelaat.

En dat is precies wat er aan de hand is. Een bijzondere leeswijze (nieuwe hermeneutiek). Daardoor staat niet alleen de deur open voor de vrouw in het ambt maar ook voor homoseksuele relaties. De laatste jaren is het bijna zonder uitzondering zo: kerken die open gaan staan voor vrouwen in het ambt staan ook open voor homoseksuele relaties. En daar blijft het maar zelden bij. De evolutietheorie, de zondagsvisie, het spreken over de hel, verzoening door voldoening – alles gaat verschuiven. De ‘vrouw in het ambt’ is daarom ook niet de breuklijn zelf, maar maakt een diepere breuklijn zichtbaar. Waarbij je er trouwens ook weer voor op moet passen, om dit op iedereen te projecteren: Jij bent voor de vrouw in het ambt, dus je zult ook wel…

Christus gelijkvormig
Dit brengt bij de laatste vraag. Stel dat iemand dan op die andere punten echt orthodox blijft maar toch opening ziet voor vrouwen in het ambt, wat staat er dan op het spel?

In bepaalde evangelische kerken is dit de visie op gezag. Het ambt wordt dan nauwelijks als iets gezaghebbends ervaren. Als het verschil tussen ambt en niet-ambt alleen maar praktisch is, waarom zou je daar dan een grens leggen (en dus vrouwen niet ook ambtelijk werk laten doen)? Juist dit zou bezorgd moeten maken. In de Bijbel zijn ambtsdragers weliswaar niet heersend maar wel gezaghebbend (1 Tim. 3:5, Hebr. 13:17, 1 Petr. 5:2). Omdat God (ook) een God is van gezag. Juist in onze gezagsarme samenleving is het belangrijk dat de kerk over gezag blijft spreken, en dat het ambt dat zichtbaar maakt. Dat is trouwens ook een aandachtspunt voor huwelijk en gezin, waar het belangrijk is dat de ouders het gezag over de kinderen handhaven en de vader het gezag over het hele gezin (Ef. 5:22, 6:1, etc.). 

Het is diezelfde orde als in het gezin die Christus zichtbaar wil hebben in Zijn gemeente. Omdat de gemeente ten diepste een familie is (1 Tim. 3:15). En nog meer omdat de gemeente de plaats is waar Hij iets van Zichzelf wil laten zien. Wie de vrouw in het ambt toelaat, boet in aan zicht op Christus.

Wat dat is, lezen we (o.a.) in Efeze 5:25. De opdracht aan mannen in het gezin geldt ook voor mannen in het ambt. Juist zij die geroepen zijn om gezag uit te oefenen zijn geroepen om lief te hebben en zichzelf te geven. Vrouwen die geroepen zijn om te dienen, worden niet geroepen om leiding te geven. Net zoals dat het voor een gelovige ongepast is om zijn wil aan God op te leggen. Maar andersom is het wel zo. Mannen die geroepen zijn om leiding te geven worden wél geroepen om te dienen. Net zoals Christus Zijn heerlijkheid heeft afgelegd (Filipp. 2). Ondanks Zijn blijvende gezag zegt Hij ook dat ‘de Zoon des mensen niet gekomen is om gediend te worden maar om te dienen en Zijn ziel te geven tot een rantsoen voor velen’ (Mark. 10:45). 

Ten slotte
Gezegend zijn kerken die niet alleen enkel mannelijke ambtsdragers kennen maar vooral Christus-gelijkvormige ambtsdragers. Het tweede is niet minder belangrijk dan het eerste. Tegelijk is het tweede niet zwart-wit, het eerste wel. Wie vrouwen toelaat in het ambt gaat welbewust in tegen de wil van de Heere. Ik ga er niet over of dat reden kan zijn tot kerkscheuring; in de kerk blijven zolang het kan is vanuit de waarheid van God ook betekenisvol. Maar ik geloof wel dat voorstanders van de vrouw in het ambt de eenheid en apostoliciteit van de kerk op het spel zetten. Dat zou ik niet durven verantwoorden.

---

Gepubliceerd: 06-05-2022