Leestijd: 5 minuten

Is er in Amerika een beweging onder kerken die terug wil naar de seksuele ethiek van de Bijbel en het klassieke christendom? De laatste tijd zijn er synodale uitspraken en kerkelijke afscheidingen die daarop duiden. Helaas zijn deze ontwikkelingen niet louter positief te duiden.

Christian Reformed Church
In de Christian Reformed Church in Amerika heerst een gespannen situatie. De synode van deze kerk stelde onlangs dat homoseksuele daden zondig zijn en ingaan tegen de belijdenis van de kerk. Een duidelijke uitspraak, hoewel het niet ”de kogel door de kerk” was die het ND ervan maakte. Op het grondvlak van sociaal-conservatieve emigrantenkerken staat men altijd al afwijzend tegenover de homoseksuele praxis. Binnen de CRC was het altijd een luidruchtige minderheid van progressieven, met invloedrijke ondersteuning vanuit de theologische faculteit bij Calvin College, die voor acceptatie pleitte. Studenten bij deze universiteit spreken zich openlijk uit voor vrije abortus, homoseksuele verhoudingen, en hoogleraren in de theologie en filosofie laten weten hoe welkom een transgender-levenswijze is bij Calvin University.

Dat de synode van de CRC duidelijkheid heeft verschaft door homoseksuele daden te benoemen als zonde (zowel de Bijbel als eerdere kerkelijke studies deden dat ook), valt te prijzen. Bovendien was de oproep tot levensheiliging evenzeer gericht aan heteroseksuelen. Dat wijst op een evenwichtige benadering. Ook werd het besluit vooral door jongere afgevaardigden ondersteund. De progressieve partij bestaat vooral uit babyboomers. Dat geeft aan dat er een kentering onder kerkelijk betrokken Christian Reformed jongeren is. Met andere woorden: gereformeerde jongeren die bewust geloven en bij de kerk blijven, willen er ook serieus voor gaan. Binnen Amerika als geheel kenmerken de laatste twee generaties zich juist door liberale standpunten, dus vanuit dat perspectief mogen de ontwikkelingen binnen de CRC positief geduid worden.

Wel blijft het afwachten of het besluit de kerkelijke praktijk en de cultuur bij de opleidingsinstituten van de CRC zal veranderen (daar komen immers de toekomstige leiders vandaan), en of het ook in andere opzichten tot Bijbelgetrouwe koerswijzigingen zal leiden.

United Methodist Church
Minder hoopvol is de situatie bij de United Methodist Church, de op een na grootste protestantse kerk in de Verenigde Staten. Dit kerkverband dreigt te scheuren over homoseksualiteit. Dat stemt tot nadenken, vooral omdat deze denominatie, voorzichtig gesteld, niet bekend staat om haar waardering van Schriftgezag, gereformeerd denken of katholieke morele inzichten. Diverse grote gemeenten hebben reeds een voorschot genomen en na plaatselijke stemming besloten om de denominatie te verlaten. Dit jaar richtten diverse conservatieve methodisten alvast een eigen kerkverband op. Vergelijkbaar is de situatie in de oude Nederlandse Hervormde Kerk in Amerika, waar, net als in de methodistenkerk, veel liberale opvattingen al jaren een gepasseerd station zijn. Ook daar ontstond een kerkelijke patstelling: buigen voor de liberale leiding, of gescheiden verdergaan. Meer dan veertig gemeenten kozen in januari van dit jaar voor dat laatste omdat ze geen ruimte zien voor homoseksuele huwelijken of ambtsdragers.

Bedenkingen
Hoe moeten we dit duiden? Aan de ene kant is het verblijdend als mensen een vuist maken tegen on-Bijbelse ontwikkelen en hardop zeggen waar het op staat en er zelfs een kerkscheuring voor over hebben. Tegelijkertijd is het feit dat de grote protestantse verbanden geen ademruimte meer verstrekken aan leden die principieel tegen homoseksualiteit zijn, een teken aan de wand. De recente afscheidingen duiden niet op een terugkeer tot Bijbelgetrouw christendom, maar op het feit dat de grote protestantse kerken in Amerika in liberale handen zijn gekomen en dat nu zelfs op het punt van homoseksualiteit doorvoeren.

Dat kerken splitsen over homoseksualiteit en alternatieve seksuele oriëntaties is namelijk niet iets van de afgelopen maanden, maar speelt in Amerika al prominent sinds 2009. In dat jaar scheidden 134.000 mensen zich af van de Anglicaanse Kerk in Amerika (episcopalen) om de EPC in Noord Amerika te vormen. Het kerkverband van 1,8 miljoen mensen ging gewoon verder op de liberale weg. In South-Carolina speelt nog steeds een gerechtelijke strijd over kerkgebouwen. Daar verliet een heel bisdom de episcopaalse kerk om zich aan te sluiten bij de Anglican Church in North America. In 2010 scheidde de North American Lutheran Church zich af van de Lutherse Kerk, 144.000 mensen op een kerkverband van 3,4 miljoen. Evenzo ging het met de Covenant Order van Presbyterianen (2012), ongeveer 127.000 mensen verlieten de PCUSA (1,4 miljoen). Het netto resultaat is een pluriforme kerkelijke praktijk waarbij de liberale leiding zowel de kerk als de materiële middelen in handen krijgt. Daarnaast ontstaan enkele kleine kerkverbanden met Bijbelgetrouwer opvattingen, maar geen reformatie of heiliging van het volksleven.

Bovendien, de geschiedenis leert dat officiële uitspraken in grote protestantse kerken soms functioneren als ‘zoethoudertje’ voor bijbelgetrouwe gemeenteleden, terwijl de trein gewoon voortrijdt. In 2019, dus nog maar kort geleden, sprak het landelijk verband van United Methodist Church zich onomwonden uit tegen de geoorloofdheid van homoseksualiteit, net zoals de CRC dat deze zomer deed. Maar deze uitspraak was geen reden tot geruststelling. In tegendeel, binnen een jaar bleken de bakens al dusdanig verschoven dat in 2020 alle kenners reeds voorspelden dat de methodistenkerk zou gaan scheuren. Bijbelgetrouwe uitspraken moeten dus in de praktijk bewijzen wat ze waard zijn. Dat mogen we ook in gedachte houden bij de CRC, waar de gemeente van Grand Rapids (het mekka van dit kerkverband) heeft laten weten dat een diaken met een lesbische levensstijl gewoon in het ambt blijft.

Er is een tweede reden waarom bezorgdheid blijft, ook na duidelijke kerkelijke uitspraken over homoseksualiteit. Gewoonlijk liggen hieraan jaren van anders omgaan met de Bijbel ten grondslag. Daarbij zijn reeds belangrijke wissels omgegaan en functioneert homoseksualiteit als een soort laatste bastion. Voordat homoseksualiteit ter discussie komt, zijn er zijn gewoonlijk talloze stations gepasseerd, waarbij het gezag van de Schrift is ‘wegverklaard’. Het gebruikelijke rijtje: vrouw in het ambt (bij de CRC in 1995), echtscheiding, kleding, vrije verkeringspraktijken en ongetrouwd samenwonen. Over zakelijke ethiek, christelijke politieke partijkeuze, hoofdbedekking of de geoorloofdheid van voorbehoedmiddelen vraagt men zich in veel van de hierboven genoemde kerkverbanden verbaasd af waarom dat ooit een punt van discussie zou moeten zijn.

Zoals ds. G. de Lange, emeritus predikant van de NGK in 2015 zei: „Wanneer mensen ‘de olifant’ van de vrouw in het ambt hebben doorgeslikt, is de rest peanuts.” Wie de scheppingsordening en het hoofd-zijn van Christus wegverklaart, kan immers alles doen met de Bijbel. Exegese wordt dan een vorm van buikspreken van de tijdgeest. Als er uiteindelijk verzet tegen homoseksualiteit overblijft, liggen daar in de praktijk niet zozeer Bijbelse als sociale overwegingen ten grondslag.

Waarheid maakt vrij
Samengevat, het stemt tot vreugde als kerken over homoseksualiteit Bijbelse keuzes willen maken. Echter, in de kerk gaat het om heel veel meer. Dat maakt de uitspraak van de CRC gelukkig duidelijk. Wie homoseksualiteit afwijst (meestal betreft dit gedrag van anderen en niet van jezelf) is daarmee nog geen orthodoxe kerk. Een geïsoleerd ethisch onderwerp is een slechte hoeksteen voor een geestelijk gebouw.  Op homoseksuelen kan het hypocriet en selectief overkomen als slechts hun seksuele oriëntatie ter discussie staat en zelfs de reden is voor de vorming van een nieuw kerkverband. Het koningschap van Christus raakt immers het gehele leven!

Niettemin, de Bijbel en de Kerk van alle tijden spreken zich onomwonden uit tegen homoseksueel gedrag. Het is positief als mensen zich niet langer laten meeslepen door de vaart der volkeren, maar op grond van Gods Woord een mening hebben, die durven uitspreken en daarnaar handelen. Een lijn in het zand, zoals ook het rapport van de Presbyterian Church of America enkele jaren geleden deed. Ook in 2022 is er waarheid die we herkennen kunnen. Daarin ligt de hoop voor kerk en samenleving, want uiteindelijk is het de waarheid die vrijmaakt om Christus te dienen.

---

Gepubliceerd: 19-08-2022