Leestijd: 4 minuten

Tijdens mijn studie theologie leerde ik van mijn docent Ethiek: ‘De bedenker van een machine weet het beste hoe je deze moet gebruiken. Zo moet je voor de vraag hoe het huwelijk bedoeld is ook te rade gaan bij Degene Die het heeft ingesteld.’ De Schepper heeft Zijn schepping met wijsheid gemaakt. In orde.

In een recent artikel in De Waarheidsvriend werpt ds. J.A.W. Verhoeven de vraag op, of we bij ons denken over scheppingsorde wel breed genoeg kijken. In actuele discussies wordt het woord vooral gebruikt voor vragen rondom huwelijk en man/vrouw.

Zeer terecht beroepen we ons bij deze thema’s op de scheppingsorde. Het is echter spijtig, dat we het woord ‘scheppingsorde’ elders maar weinig tegenkomen. Terwijl vanouds dit woord breder gebruikt werd. Abraham Kuyper bijvoorbeeld benoemde het ook in verband met de sprekende slang. God heeft in Zijn schepping heel veel ordeningen aangebracht. Reden genoeg om deze term weer breder te hanteren.

In dit artikel aandacht voor een vijftal scheppingsordeningen, in volgorde van hun instelling. Van elk hiervan laat ik zien (1) dat God ze heeft ingesteld, (2) dat ze in de Bijbel ook na de zondeval functioneren en (3) hoe ze dienen tot versterking van het gezinsleven.

Dag/nacht

De eerste orde die God aanbracht in Zijn schepping is het verschil tussen dag en nacht (Gen. 1:5). Dit onderscheid markeert de opeenvolging van dagen in de verdere scheppingsweek (en daarna). Deze ordening is ook na de zondeval voor ons bepalend. Jezus zegt: ‘Ik moet werken (…) zolang het dag is; de nacht komt, wanneer niemand werken kan’ (Joh. 9:4).  En Paulus: ‘die slapen, slapen des nachts, en die dronken zijn, zijn des nachts dronken’ (1 Thess. 5:7).

Natuurlijk sluit dit niet uit dat er ook ’s nachts gewerkt moet worden, maar dit moet een zaak van uitzondering zijn en niet de regel. Een waarschuwing in onze 24/7-economie. Nachtbraken is niet alleen slecht voor de gezondheid maar ook voor het geregelde gezinsleven. Immers, daardoor leven gezinsleden meer langs elkaar heen.

Dier/dier

Op de zesde dag schiep God de landdieren. Evenals bij planten en vissen/vogels wordt er aan toegevoegd: ‘naar zijn aard’ (Gen. 1:24). God bracht dus ordening aan, die door de mens erkend moet worden. Daarom moest Adam hen een naam geven (Gen. 2:19, vergelijk Linaeus…), daarom is het inschakelen van os en ezel tegelijk verboden (Deut. 22:10) en daarom herken je een rechtvaardige aan diens oog voor zijn beest (Spr. 12:10).

De link met het gezin is indirect, maar toch sprekend. Je knielt naast je kind dat zich verwondert over een pissebed, je neemt tijd voor verzorging van een gevarieerde tuin, op het boerenerf zijn de dieren meer dan productiefactor. In zo’n context vertraagt het leven en ben je verbonden met elkaar.

Mens/dier

God schiep de dieren ook in onderscheid tot de mens. Dieren zijn geschapen naar hun aard, de mens ‘naar Gods beeld’ (Gen. 1:27). In lijn daarmee gaf Hij de mens opdracht om de schepping (namens Hem) te regeren (Gen. 1:28) en de dieren een naam te geven (Gen. 2:20). Na de zondeval mochten dieren wel gedood worden, maar mensen niet (Gen. 9:3-6). Een mens heeft een ziel voor de eeuwigheid, een dier niet (Pred. 3:21).

Evolutiebiologen doen hun best om verschillen te minimaliseren. Zo beweert Artis dat homoseksualiteit in de dierenwereld heel gewoon is. Zelfs al zou dit waar zijn, dan is de redenering onjuist: alsof homoseksualiteit dan ook voor mensen gewoon zou moeten zijn. Omdat mensen naar Gods beeld gemaakt zijn, is het menselijk huwelijk van een andere orde.

Ook rondom het abortusdebat is het scheppingsonderscheid tussen mens en dier van groot belang. Maar menselijk leven is (nog) kostbaarder dan dierlijk leven, en daarom absoluut beschermwaardig.

Mens/materie

Steeds meer zoekt men naar een ineenschuiven van mens en machine. De cyborg is nu nog een uitzondering, maar de grote IT-bedrijven gaan steeds verder. Mensen moeten functioneren als machine en machines als mensen – denk aan het succes van ChatGPT.

Dit is mogelijk doordat de mens gemaakt is uit materie (Gen. 2:7). Maar in tegenstelling tot het stof is hij wel geestelijk gemaakt, want God blies de adem in zijn neusgaten. De mens is daarom (o.a.) geschapen tot relatie (tot God en de naaste). Het onderscheid tussen mens en ding kan niet dieper zijn. Hoe nodig is daarom het duurzaam (en offline) investeren in relaties!

Zevende dag

De laatste orde die God in de schepping legde was die van het weekritme. Na zes scheppingsdagen, rustte Hij op de zevende dag (Gen. 2:2), waarom Hij deze dag afzonderde (Gen. 2:3). Dit is voor altijd bedoeld, zoals blijkt uit het vierde gebod (Ex. 20:11). Een week heeft zeven dagen, en iedere zevende dag worden we geroepen tot rust. Na de Franse Revolutie deed men een poging om een tiendaagse week in te stellen, maar na tien jaar is dit weer teruggedraaid.

Nu pleit niemand meer voor het afschaffen van een zevendaagse week, maar de collectieve rustdag staat onder druk. Christenen hebben alle reden om te pleiten voor en te leven bij zondagsrust. Voor God vooral. Maar in dit kader noem ik de rustdag als gezinsdag. Zondag, misschien wel de enige dag waarin gedurende de gehele dag het gehele gezin bijeen is. Wat een zegen kan daarvan uit gaan voor het (doordeweekse) gezinsleven. Vooral als deze dag werkelijk ontvangen wordt als de dag des Heeren. Door Woord en Geest schenkt Hij leven. En vanuit Zijn schepping ordent Hij het leven.

---

Gepubliceerd: 03-02-2023

Afbeelding: Schilderij van Peter Wenzel