Leestijd: 3 minuten

Het zou je vader maar blijken te zijn. De Haagse muzikant Jonathan J. M. mag van de rechtbank niet langer zaaddonor zijn. Hij is inmiddels (via IVF en draagmoeders) de vader van meer dan 550 kinderen, tot in Australië toe.

Hoewel hij de wet overtrad, liet de politie hem jarenlang zijn gang gaan. Uiteindelijk spande de stichting Donorkind een kort geding aan om M. te stoppen.

Nederland is weer eens internationaal in het nieuws, van Newscom Australië tot de New York Times. Een Nederlandse muzikant uit Den Haag, die in het buitenland bij zijn volledige naam genoemd wordt, heeft wereldwijd honderden kinderen verwekt. Hij kon vrolijk zijn gang gaan, ondanks het feit dat hij in Nederland al sinds 2017 op de zwarte lijst van klinieken staat.

Het zegt iets over de ethiek van zulke instellingen, de artsen die daar werken en de internationale commercialisering van IVF. Bij de EU werd in 2007 reeds de noodklok geluid. Volgens de regels in Nederland mag een zaaddonor niet meer dan 25 donorkinderen hebben. IVF met donorsperma (of donor-eicellen) veroorzaakt risico op inteelt, incest en psychische problemen bij de betrokken kinderen. Dat risico wordt bij meer dan 25 kinderen per donor onaanvaardbaar hoog geacht.

Bij veel klinieken telt in de praktijk kennelijk het commerciële belang en het ‘succes’ van de behandeling.  Ook zal het feit dat de man loog over zijn activiteiten een rol hebben gespeeld. Zijn bewering dat hij al sinds 2019 geen sperma meer had gedoneerd, bleek een leugen. Bovendien erkende M. bij de rechtbank in Den Haag dat hij wensouders heeft voorgelogen over de aantallen donorkinderen waarbij hij betrokken was. Het valt de klinieken en autoriteiten aan te rekenen dat zij bij deze letterlijk levensbelangrijke zaken niet controleerden of niets deden met de resultaten.

Topje van de ijsberg

Het verhaal staat niet op zich. In 2018 werd een film gemaakt over de sinistere geschiedenis van de arts Jan Karbaat, die mogelijk 70 vrouwen insemineerde met zijn eigen sperma. In 2019 konden we lezen over een gepensioneerd huisarts in Oosterbeek met zijn vruchtbaarheidskliniek, die anoniem met eigen sperma meer dan 150 kinderen verwekte bij allerlei vrouwen. Minister Hugo de Jonge beweerde nog dat het allemaal legaal was ook; alsof iets wat niet specifiek bij wet geregeld is ook niet per definitie als onwettig gedrag van betrokkenen kan worden geduid. In 2022 werd bekend dat de Zwolse gynaecoloog Jan Wildschut tientallen kinderen verwekte in het Sophia Ziekenhuis in Zwolle. Hij gebruikte zijn eigen zaad ook bij echtparen waar het zaad van de echtgenoot beschikbaar was. Het betrokken ziekenhuis plaatste vorig jaar een oproep aan ouders die tussen 1980 en 1993 een vruchtbaarheidsbehandeling bij hem ondergingen. Het Leidse Alrijne Ziekenhuis koos dat moment om eveneens naar buiten te komen met het bericht dat hun gynaecoloog Jos Beek tussen 1973 en 1986 ten minste 21 kinderen verwekte met zijn eigen zaad. Volgens de stichting Donorkind is dit alles slechts het topje van de ijsberg.

Bedenkelijke achtergrond

De achtergrond van IVF is allesbehalve fraai. Founding father Robert G. Edwards was een prominent lid van de Britse vereniging voor eugenetica en deelde in dat opzicht de visie van de nazi’s die eveneens met menselijke vruchtbaarheid experimenteerden. Mede als gevolg van hun daden werd in 1949 de Neurenbergcode voor medische behandelingen ingesteld en volgde in 1964 de Helsinki verklaring. Helaas zijn sindsdien de grenzen verschoven, vooral ten aanzien van het scheppen van en experimenteren met embryo’s of het vernietigen ervan. Juist in de week van 4 en 5 mei is dit reden voor bezinning op de heiligheid van het leven en seksualiteit.

Gods bedoeling

Kinderen krijgen met iemand anders dan je eigen man of vrouw, kan leiden tot grote emotionele complicaties bij de betrokkenen. Dat bleek in de jaren tachtig reeds bij de geruchtmakende zaak over baby M.  Naar aanleiding van de ontwikkelingen toen publiceerde het Vaticaan van Paus Johannes Paulus II een uitstekende studie die ook vandaag nog helpt bij het nadenken hierover (Donum Vitae 1987).

Het uitgangspunt is dat voorplanting, seksuele gemeenschap en huwelijk in de Bijbel een onlosmakelijke eenheid vormen. Kunstmatige inseminatie, het maken van embryo’s in laboratorium-schaaltjes (in vitrofertilisatie), het inplanten ervan bij de vrouw, draagmoederschap gaan daarom onder alle omstandigheden tegen Gods bedoeling in. Zelfs als het kind uitsluitend met behulp van het ‘donormateriaal’ van gehuwde ouders verwekt wordt, gebeurt dat door iemand anders. Daarbij wordt bovendien de bedoelde eenheid van gemeenschap en vruchtbaarheid verbroken. Sommige hedendaagse ethici, ook in RK kring, vinden binnen een kinderloos huwelijk wel ruimte voor IVF, zoals Wayne Grudem. Anderen bestrijden deze visie. Bij het scheppen van leven mogen immers geen anderen betrokken zijn dan man en vrouw zelf. God is de Schepper van het leven. Dat mogen we niet kunstmatig zelf in handen nemen of uit handen geven.

---

Lees meer:

Kinderoffers op het altaar van volwassenen, RD – 18-03-2023

Gedachtewisseling RD over IVF, 2019, artikel 1(ds. M. Klaassen, 2(Alie Hoek-van Kooten), 3 (Janneke de Man-van Ginkel), 4 (ds. M. Klaassen).

---

Gepubliceerd: 04-05-2023