“Ook Anna was er, een profetes, een dochter van Fanuel, uit de stam van Aser. Zij was op hoge leeftijd gekomen en had na haar meisjesjaren zeven jaar met haar man geleefd. En zij was een weduwe van ongeveer vierentachtig jaar, die de tempel niet verliet en met vasten en bidden God nacht en dag diende. En zij kwam er op dat moment bij staan en beleed eveneens de Heere, en zij sprak over Hem tot allen die de verlossing in Jeruzalem verwachtten.” (Lukas 2:36-38)
Anna – de wachtende weduwe
Eens schreef ik in een kerkblad over eenzaamheid. De strekking van de boodschap was dat ‘alleen zijn’ moeilijk kan zijn, maar je tegelijkertijd ook de mogelijkheid geeft met de HEERE bezig te zijn. Ik kreeg een reactie van een jonge vrouw. Ze voelde zich miskend. Ze vond het zo zwaar om alleen te gaan. Hierin had ze wel gelijk, maar de andere kant van het alleen-zijn is dat je meer ruimte hebt om de omgang met de HEERE te zoeken. Eenzaam, maar niet alleen.
Alleen gaan is moeilijk. Alleen komen te staan is erger omdat je kwijt bent wat er was. Dat maakt iemand mee die weduwe of weduwnaar wordt. De Bijbel vertelt over een vrouw die op jonge leeftijd weduwe werd. Anna “was op hoge leeftijd gekomen en had na haar meisjesjaren zeven jaar met haar man geleefd. En zij was een weduwe van ongeveer vierentachtig jaar”. Deze tekst kan betekenen dat ze 84 jaar oud was of dat ze 84 jaar weduwe was. Men trouwde toen tussen hun 15e en 20e. Toen Anna na zeven jaar getrouwd te zijn halverwege de twintig was, werd ze weduwe. En nu was ze in elk geval al zestig jaar weduwe, of zelfs al 84 jaar lang weduwe[1]. Ze had maar kort van de liefde mogen genieten. In haar verdriet zocht ze haar heil bij God. Ze was als weduwe constant in de tempel. Zij verliet “de tempel niet en diende met vasten en bidden God nacht en dag”. Ze is op God gericht. Ze vastte. Ze zocht Zijn liefde, Zijn genade. En ze deed het constant: nacht en dag; ze bleef geconcentreerd.
Ze zoekt haar heil bij Hem.
Ze wacht op Zijn redding.
Ze is als de zo lang wachtende weduwe een symbool van Gods volk in het Oude Testament. Dat volk was eens Gods bruid. In de Bijbel kun je lezen hoe God Zijn volk uitkiest uit pure liefde[2] . Hij neemt Israël tot zijn vrouw. Maar de bruid gedroeg zich slecht. Ze werd een hoer[3]. Daarom zet God haar de deur weer uit. Israël komt in een vreemd land, Babel. Daar zit ze: als een verlaten vrouw, een weduwe.
Maar God zoekt haar weer op. Hij kan haar niet vergeten en zegt door Jesaja dat Hij het weer helemaal in orde zal maken. Dat is een grootse belofte:
Ja, u zult de schande van uw jeugd vergeten, en niet meer denken aan de smaad van uw weduwschap. Want uw Maker is uw Man, HEERE van de legermachten is Zijn Naam, en uw Verlosser is de Heilige van Israël, de God van heel de aarde zal Hij genoemd worden[4].
Na deze troostende woorden was Israël als een wachtende weduwe die uitkeek naar de komst van haar Man, haar Redder. Israël wachtte al lang, net als Anna, de wachtende weduwe.
Anna – de zingende profetes
Dat de wachtende Anna zich concentreerde op wat God gezegd had, blijkt uit het feit dat ze profetes genoemd wordt.Dat is opvallend. Ze staat in de rij van de profeten en profetessen die benadrukten dat God Zijn beloften zou vervullen. Jesaja profeteerde over Gods Knecht. Die zou lijden om Zijn volk van hun zonde te redden. Micha had het over de vrede die Hij zou brengen. Petrus schrijft in zijn brief[5] dat die profeten bezig waren met de beloofde Messias. Ze zochten na hoe Hij zou zijn en wanneer Hij komen zou. Ze waren bezig met de komst van God. Anna ook.
En nu mag zij (!!) profeteren dat het grote moment daar is. Zij weet door de Heilige Geest – net als Simeon[6] – dat dit het grote moment is. Ze ziet een oude man – Simeon – haastig binnenkomen. Ze ziet tegelijk twee arme mensen met een kindje Gods huis inkomen. Je kunt zien dat ze niet rijk zijn, want ze brengen het offer van de armen, twee (goedkope) duiven. Kijk die jonge moeder legt de baby in de armen van de priester. Even later pakt de oude Simeon het kind over en looft God omdat dit kind de beloofde Redder is. Anna komt er bij staan. Ze weet als profetes precies wat er aan de hand is: “zij sprak over Hem tot allen die de verlossing in Jeruzalem verwachtten”.
Ze ziet in de baby de beloofde Verlosser. Zij, die zo verlangde naar Hem, mag Hem hier zien. God is goed. God heeft de smeekstem van de weduwe gehoord. God maakt een nieuw begin, een nieuw verbond. Dat is geweldig. Dat brengt veel vreugde na verdriet. De profetes wordt zangeres – na Simeon. “ en zij kwam er op dat moment bij staan en beleed eveneens de Heer”. Als profetes zingt ze van Gods weg en werk. Het wordt een heerlijk moment daar. Om beurten zingen ze het lied op Gods redding. Het is een dankbaar duet van deze twee bejaarden.
Het doet je denken aan wat er vroeger was gebeurd bij de grote redding, toen God het paard en zijn ruiter stortte in de zee. God bevrijdde Zijn volk uit de macht van Egypte.
Toen was er ook een profetes, Mirjam, die de tamboerijn pakte en de meisjes en vrouwen voorging in de vreugdedans – na Mozes. Mozes had het lied voorgezongen, Mirjam viel in[7]. Die beurtzang van vreugde over Gods verlossing horen we hier weer: Simeon zong voor, Anna valt in.
Anna, de dochter van Fanuël
Dat God herstel brengt voor Zijn hele volk, duidt de schrijver Lukas aan als hij erbij zegt dat Anna uit Aser is. Ze is de “dochter van Fanuël, uit de stam van Aser“. Ze wordt niet met de naam van haar man genoemd, maar naar haar vader. Lukas wil duidelijk doen uitkomen uit welke stam ze kwam. En het is wel heel bijzonder dat uitgerekend uit de stam van Aser nu iemand erbij is in Jeruzalem.
Israël bestond uit twaalf stammen, die allemaal afstamden van de twaalf zonen van Jakob. Toen die oude man ging sterven, gaf hij ieder een zegen. Hij keek in de toekomst. Hij voorzag welvaart en weelde voor de stam Aser[8]. Mooi, maar wat doet een mens als hij het goed heeft? Precies: zo’n mens vergeet God, van Wie hij het allemaal krijgt. In de welvaart vergat Aser God en Aser verdwijnt in het donker van het heidendom. Dat gebeurde met al die tien stammen die van Jeruzalem, Gods stad, losgeraakt waren. Ze lijken helemaal uit beeld. Men spreekt over de “tien verloren stammen”.
Bij God raken ze niet uit beeld. Hij had beloofd dat Hij heel Zijn volk zal redden. Dat gaat over twaalf stammen. Anna, een dochter uit een van de verdwenen stammen, is het bewijs dat God heel Zijn volk wil redden. God is bezig uit alle stammen mensen te redden, wat in Zijn toekomst duidelijk zal worden[9].
Eenzaam maar niet alleen
Eenzaamheid is afgrijselijk. Het is de vloek van onze moderne tijd. Meer dan de helft van de (vele, vele) ouderen voelt zich diep eenzaam. Je hoort of ziet schrijnende situaties die je de tranen in de ogen doen springen. De leegte is vooral zo afgrijselijk omdat men God onderweg is kwijtgeraakt. Dan ben je alleen met jezelf. Dan sterf je alleen met jezelf.
Anna’s tranen waren ook niet te tellen. Maar ze was niet alleen. Ze leefde met God. En God heeft hart voor weduwen[10]. Hij wil dat mensen hart hebben voor hen die alleen gaan of alleen zijn komen te staan: “De zuivere en onbevlekte godsdienst voor God en de Vader is dit: wezen en weduwen bezoeken in hun verdrukking”[11]. In Gods huis, Zijn kerk, gebeurt dat genadig.
[1] De Nieuwe Bijbelvertaling vertaalt : en ze was nu al vierentachtig jaar weduwe.
[2] Deuteronomium 7:7-8
[3] De profeten geselen Gods volk met verwijten over hoererij, waarmee bedoeld wordt dat ze andere goden kiezen, liefhebben en dienen.
[4] Jesaja 54:4-5
[5] 1 Petrus 1:12
[6] Zie Lukas 2:25-27
[7] Exodus 15 vers 20
[8] Genesis 49 vers 20
[9] Zie bij voorbeeld Openbaring 7:4-8
[10] Zie bij voorbeeld psalm 146:9
[11] Jakobus 1:27
