Kan een predikant veroordeeld worden als hij met een jong gemeentelid bidt om kracht om te leven overeenkomstig je geboortegeslacht? Het is geen denkbeeldig scenario als trends doorzetten. Een nieuw wetsvoorstel dreigt met een gevangenisstraf van maximaal een jaar of een geldboete tot € 22.500, meldt het Leidsch Dagblad.  

Vorige week woensdag, op Coming Out Day, dienden verschillende partijen (D’66, VVD, PvdA, Groen Links, SP en PvdD) een initiatiefwet in om ‘homogenezing’ te verbieden. Het aanbieden van conversietherapie om iemands seksuele- of genderidentiteit te veranderen dient verboden te worden en is in het geval van minderjarigen strafbaar. Het oorspronkelijke initiatief ging nog verder, dat verbood álle vormen van conversietherapie. Dat is echter veranderd, nadat de Raad van State aangaf dat dit onhaalbaar was. Een volwassene die op eigen initiatief verlangt niet overeenkomstig zijn seksuele of gendergevoelens te leven, kan immers grondwettelijk moeilijk verboden worden naar deze overtuiging te leven en te handelen. Het wetsvoorstel is wat afgezwakt en beperkt zich nu tot minderjarigen en het openbaar aanbieden van conversie.

Interpretatie
De spannende vraag is natuurlijk hoe deze wet geïnterpreteerd zal worden. Want wat verstaat de wetgever precies onder conversie? Als voorbeelden worden gebedssessies genoemd, demonenuitdrijving en therapie gericht op het veranderen van de seksuele oriëntatie. Het valt te betwijfelen of er momenteel nog voorbeelden van de laatste twee bestaan. Homoconversie komt in Nederland nauwelijks voor, aldus onderzoeker Marco Derks. Maar wat verstaan de initiatiefnemers onder gebedssessies? Vallen pastorale gesprekken – standaard afgesloten met gebed –  die een predikant met enige regelmaat heeft met een kwetsbare jongere die worstelt met zijn identiteit hier ook onder? Volgens het wetsvoorstel zou een incidenteel gesprek hierover niet onder het verbod vallen. Maar wat is incidenteel? Wat structureel? Ik heb in het verleden jongeren langdurig, soms meerdere jaren begeleid bij dit soort vragen. Mag het wel op kwartaalbasis, maar niet op maandelijkse basis? ‘Waar ligt de grens tussen godsdienstvrijheid en strafbare feiten?’, vraagt Derks zich af. We weten het (nog) niet.

We hebben ‘conversie’ nodig
Meer dan eens heb ik pastorale gesprekken gevoerd met mensen met homoseksuele gevoelens. Gebeden om genezing heb ik nooit. Homoseksualiteit is geen ziekte. Genderverwarring heeft meestal te maken met andere identiteitsgerelateerde onderwerpen. Maar mag je bidden om verandering? Dat doet de kerk al tweeduizend jaar. Het is haar corebusiness. Als er iets is wat we nodig hebben, is het wel verandering. Bekering. Conversie. Van onze zonden vooral en van honderd andere dingen. En God hoort dat gebed. Hij verandert mensen. Misvormde, gebroken, schuldbelaste mensen worden door Hem opgericht, getransformeerd naar Zijn beeld. Ook homoseksuelen (1 Kor. 6: 11). Ook transgenders. Niet dat hun worsteling en leed ineens over is – al zijn die voorbeelden er. God kan wonderbaarlijk uitkomst geven. Maar voor velen is het levenslang. En levenslang ervaren zij een misschien nog groter wonder: ‘Mijn genade is u genoeg en Mijn kracht wordt in uw zwakheid volbracht’ (2 Kor. 12: 9).   

Paternalisme
Natuurlijk is de wet vooral symboolpolitiek. Handhaving zal lastig zijn, tenzij iemand zelf publiciteit opzoekt en een klacht indient. De wet zegt daarom vooral iets over een trend in het politieke bestel. Een wat paniekerige overheid die vanuit het gevoel een grens te moeten trekken, overgaat tot dit soort moeilijk te handhaven wet- en regelgeving. Het past in een beweging van een overheid die in een gefragmenteerd landschap steeds meer regie naar zich toe probeert te trekken en daarbij paternalistisch te werk gaat. De staat als volksopvoeder die met zachte hand aangeeft wat wel en niet wenselijk is. En daarbij steeds meer ingrijpt in het private domein. We zagen dat ook dit voorjaar toen minister Wiersma in zijn rapport ‘Grenzen stellen, ruimte laten’ ineens een pleidooi voerde om ook toezicht te willen gaan houden bij vormen van informeel onderwijs. Met andere woorden: de inspectie op bezoek in het catecheselokaal of de koranschool. Die trend is ook bij dit wetsvoorstel zichtbaar: de rechten van het individu wegen zwaarder dan de vrijheid van godsdienst en meningsuiting, stellen de initiatiefnemers expliciet in hun reactie op het commentaar van de RvS.   

‘Gij zult uzelf zijn!’
Ondertussen zijn dit soort voorstellen bepaald niet waardevrij. Ze ademen een sterk individualistische, liberale geur. ‘In Nederland mag je zijn die je bent’, aldus VVD-kamerlid Hatte van der Woude, een van de initiatiefnemers van het wetsvoorstel. ‘Gij zult uzelf zijn’. Dat dát nu juist de vraag is  – wie ben ik? – van veel jonge, kwetsbare mensen, daar lijkt geen oog voor te zijn. Er zijn sterke aanwijzingen dat er bij mensen met genderverwarring vaak iets anders speelt dat de aanleiding vormt voor de genderverwarring. Genderartsen slaan alarm over het hoge percentage meisjes met een depressie die aanklopt voor een genderbehandeling. Dat zij juist gebaat zouden zijn bij zorgvuldige begeleiding die hen helpt inzichtelijk te maken waarom ze worstelen met hun identiteit wordt onvoldoende beseft. En welke therapeut durft dat straks nog met deze wet in het achterhoofd? Stel je voor dat je beticht wordt van conversietherapieën… En zo zal de alsmaar groeiende trend van jonge, kwetsbare mensen die meent dat een transitie de oplossing voor alle problemen is, voorlopig vermoedelijk alleen maar toenemen. Terwijl onderzoek op onderzoek aantoont dat transitie geen significante verbetering van de psychische conditie teweegbrengt.

Maar zolang we menen dat zelfexpressie het hoogste goed is en dat seksualiteit zo ongeveer het allerbelangrijkste is in de identiteitsvorming, zal deze trend niet doorbroken worden.

En de dominee?
En de dominee? Die moet ‘Gode meer gehoorzaam zijn dan de mensen’ (Hand. 5: 29). Nooit buigen voor de verlichte idolen van vandaag. Die vallen vroeg of laat om – en wie er voor boog, valt méé.   

Laat hem gewoon doorbidden voor zijn kwetsbare schapen: dat God de eerste zal zijn in hun leven. Zodat ze leren verstaan dat niet je seksualiteit of gender, maar God het ‘Allerhoogst en eeuwig Goed’ is. Daar worden ze pas echt gelukkig van.  

Gepubliceerd: 20-10-2023