Leestijd: 3 minuten

Vorige week kwam het zoveelste rapport uit over misbruik onder de hoede van de Rooms-Katholieke Kerk. De week waarin het Hervormingsdag was geeft ons een goede reden om eens na te denken over lessen voor ons.

De christelijke kerk
Telkens weer uit andere landen komen onthullingen van seksueel misbruik door priesters en andere Rooms-Katholieke geestelijken. Dit keer was het Spanje. Volgens een rapport dat vorige week verscheen zijn er zo’n 200.000 slachtoffers. Dat er reden is voor het verschijnen van zulke rapporten is erg; daarover straks meer. Er zijn helaas vele slachtoffers, vaak in dubbele zin: eerst van het misbruik, dan van een doofpotcultuur.

Toch roept dit de vraag op waarom dit soort dingen zo breed uitgemeten wordt in een wereld waarin op seksueel terrein alle remmen los gaan. Het lijkt wel of sommigen er een behagen in scheppen om de christelijke kerk in een negatief daglicht te stellen. Dat is niet alleen aan de media, maar ook aan de onderzoekers te wijten. Bij de manier waarop het onderzoek in Spanje is uitgevoerd zijn grote vragen te stellen. Men trekt algemene conclusies uit anonieme enquêtes, waarbij de deelnemers vrijelijk hun anti-kerkgevoelens kunnen uiten en er geen wederhoor is toegepast. De bisschoppen kunnen vervolgens niets goeds meer doen. Erkennen ze, dan is de reactie: ‘Zie je wel, kindermisbruikers!’ Zetten ze vraagtekens bij de aantallen, dan krijgen ze terug: ‘Zie je wel, gevoelloze stiekemerds!’

Begrijp me goed: de kerk gaat niet vrijuit! Juist de kerk moet heilig en veilig zijn. Vergeet alleen intussen de agenda van de wereld niet.

De Rooms-Katholieke Kerk
Het is wel opvallend dat dit soort onthullingen hoofdzakelijk over de Rooms-Katholieke Kerk gaan (hoewel niet louter, zie bijvoorbeeld over de Southern Baptist Convention en over populaire kerkleiders). Hiervoor zijn oorzaken:

1. Rome dwaalt op vele terreinen. Het kan dan niet anders, of er zijn veel geestelijken die niet wezenlijk geroepen zijn, terwijl zij wel een verantwoordelijke taak hebben. Daarbij hanteert Rome uit  pastorale motieven vaak een tweesporenbeleid: strenge theorie en (om iedereen er bij te houden) rekkelijke praktijk. De Reformatie is niet voor niets gekomen.

2. Voor Roomse geestelijken is het celibaat vereist. Als dit echt functioneert zoals in de Bijbel staat (1 Korinthe 7), dan kan het een middel zijn van wijding aan God. Niet voor niets voert de conservatieve kardinaal Robert Sarah een sterk pleidooi voor het celibaat. Maar hij zegt er tegelijk bij dat die dan wel heilig moet worden gehouden. Hij zag het tegendeel gebeuren. Als mensen uitwendig zich vroom houden, maar intussen niet celibatair zijn omwille van Christus, dan is dat een bron van seksuele spanning en risico’s.

3. In veel landen was het in Rooms-Katholieke kringen de gewoonte dat kinderen in internaten werden geplaatst. Ouders brachten hun kind graag onder de hoede van de kerk. Daarmee schoven ze echter de ouderlijke verantwoordelijkheid van zich af. Bovendien groeiden de kinderen zo niet op de setting van een gezin. Hoewel er goed functionerende internaten zijn en waren, is deze samenlevingsvorm potentieel problematisch. Reden waarom organisaties in Afrika steeds meer afstappen van het concept van weeshuizen en pleiten voor pleegzorg.

Ook protestanten
Deze week vonden er Reformatieherdenkingen plaats. We mogen dankbaar zijn voor de bevrijding van het juk van Rome en voor het meerdere licht dat mocht vallen op de Bijbel, maar we hebben voortdurend reformatie nodig. Daarom wil ik eindigen met drie punten van nodige reformatie onder ons:

1. We moeten oprecht zijn. Ook bij ons bestaat het gevaar van een doofpotcultuur. Ambtsdragers hebben soms een al te hoge status. Dan kan men zich niet indenken dat die achtenswaardige man zulke erge dingen heeft gedaan, of dan zwijgt men omwille van de lieve vrede. Maar vergeet niet, dat God alle dingen ziet. En dat onverwacht de waarheid alsnog boven tafel kan komen – maar dan op een manier waarop Gods Naam zeer ontheiligd wordt.

2. We moeten heilig zijn. Er gingen en gaan dingen mis onder een vrome dekmantel, maar steeds meer ook heerst onreinheid openlijk. Jongeren én volwassenen bezondigen zich aan het kijken naar Netflix- en allerlei zedeloze filmseries. In kleding stralen kerkelijke jongeren niet zelden dezelfde verseksualisering uit als jongeren (en hun idolen) uit de wereld.

3. We moeten liefdevol zijn. Slachtoffers van (seksueel) misbruik hebben schrijnend gebrek aan echte liefde ervaren. Zij hebben een echt luisterend oor nodig. Hoe vreemd het ook moge klinken: ook daders hebben vaak echte liefde gemist (wat overigens hun gedrag volstrekt niet goedpraat). Zij hebben eerlijke liefde nodig. En laten we vooral denken aan de opgroeiende jeugd. Al vaak heeft het in deze kolommen geklonken, maar herhaling blijft nodig: warme, godvrezende gezinnen zijn onmisbaar. En warme gemeenten daar omheen – ook voor hen die het huwelijks- en gezinsleven missen. Het mag niet zo zijn, dat er ook maar iemand die op zoek is naar oprechte liefde, in de kerk tegen een muur loopt.

Dit alles laat ons zien, hoe dringend wij verlegen zijn om Christus. De Kerk is van Hem, Hij alleen kan haar bewaren tegen afglijden. Dat betekent niet dat we vrij zullen blijven van negatieve berichtgeving, maar alleen dán zal het niet zijn ‘als een kwaaddoener’ (1 Petr. 3:16)!

---

Gepubliceerd: 03-11-2023