In opdracht van het financiële adviesbureau Forbes Advisor is onder duizend gescheiden Amerikanen of echtparen die in scheiding liggen, onderzocht waarom huwelijken mislukken. 63% van de gescheiden koppels in dit onderzoek zeiden dat hun huwelijk waarschijnlijk niet zou zijn mislukt, als ze voor het huwelijk beter hadden begrepen wat ‘toewijding’ inhoudt. En 56% zei dat ze misschien niet zouden zijn gescheiden als ze de waarden en normen van hun huwelijkspartner beter hadden gekend. Het is verrassend dat minder dan 5% van de gescheiden mensen aangaf dat hun huwelijk niet meer te redden was.
In een wereld waarin de heiligheid van het huwelijk steeds meer onder vuur ligt is het cruciaal om de redenen die vaak voor een scheiding worden gegeven opnieuw te bekijken. Er zijn zonder twijfel omstandigheden waardoor echtscheiding een Bijbels gerechtvaardigde optie kan zijn; bijvoorbeeld als er sprake is van verlating, misbruik of ontrouw. Volgens dit onderzoek had een huwelijk echter in veel gevallen gered kunnen worden, als men een beter begrip van toewijding had gehad en de waarden en normen van de ander beter kende.
Laten we kijken naar vijf veel genoemde redenen voor echtscheiding die niet gewettigd zijn om een huwelijk te ontbinden.
- Het gevoel van liefde kwijt zijn: de emotionele drogreden
Een van de meest gegeven redenen voor echtscheiding is het idee dat een of beide partners het ‘gevoel van liefde kwijt is.’ Onder invloed van literatuur, films en de heersende cultuur wordt liefde tegenwoordig vaak geromantiseerd en emotioneel gemaakt. Een dergelijk gezichtspunt is geworteld in de misvatting dat liefde in de eerste plaats een emotionele ervaring is. Dit staat in schril contrast met de Bijbelse opvatting van liefde die is geworteld in toewijding en het actief onderhouden ervan. Door het hele Nieuwe Testament is het meest gebruikte woord voor liefde agapè. Dit woord verwijst naar een onbaatzuchtige en opofferende liefde. Paulus, bijvoorbeeld, beschrijft de liefde in 1 Kor. 13:4-7 als ‘geduldig’ en ‘vriendelijk’ en dat ze ‘alle dingen verdraagt’. Dit soort liefde moet het fundament voor het christelijk huwelijk zijn.
Misschien vinden we wel dat liefde een keuze is. Het is weliswaar juist dat echte liefde meer een zaak is van een beslissing nemen dan van gevoel, maar toch is ze niet alleen maar een keuze. John Piper zegt: “Als onze liefde alleen maar een keuze is, is ze niet wat ze moet zijn.” Het is veeleer zo, merkt John Piper op, dat door de manier waarop we tot liefde worden opgeroepen, het onmogelijk is om niet terug te vallen op onze afhankelijkheid van de Heere. Alleen door de gave van Gods genade kunnen op een manier liefhebben waardoor de banden van het huwelijk worden onderhouden.
- Niet bij elkaar passen: het fabeltje van de perfecte match
Een van de meest destructieve ideeën van deze tijd is het idee van een ‘maatje’ of van een ‘perfecte match’. Hoewel bij elkaar passen belangrijk is, passen twee mensen nooit helemaal perfect bij elkaar. Elke man en vrouw is een zondaar en dus op eigen wijze onvolmaakt en gebroken. De Schrift leert ons dat we allemaal hebben gezondigd en dus Gods heerlijkheid missen (Rom. 3:23). Dus is het te verwachten dat we onvolkomen zijn en nooit helemaal bij elkaar passen.
We moeten denken in termen van offerbereidheid en niet in termen van ‘maatjes zijn’. Het offer van Christus aan het kruis dient als ultiem voorbeeld voor hoe wij moeten liefhebben en ons moeten opofferen. In het huwelijk zijn beide partners geroepen om deze liefde op verschillende manieren na te streven. Dat kan betekenen dat je jouw eigen verlangens, voorkeuren en zelfs dingen die je echt nodig hebt, voor de ander aan de kant zet. Het is het soort liefde dat het beste voor de ander zoekt en bereid is moeilijkheden en ongemakken te ondergaan.
In Ef. 5:25, bijvoorbeeld, krijgen de echtgenoten de opdracht hun vrouwen lief te hebben zoals Christus Zijn gemeente heeft liefgehad – Zich voor haar opofferde. Dit niveau van opofferende liefde geeft aan dat we onvolkomenheden moeten en kunnen doorstaan, en niet dat ze dienen als argumenten om te scheiden. Deze tegenstrijdige werkelijkheid betekent dat werkelijk bij elkaar passen alleen wordt bereikt nadat zulke offers zijn gebracht.
Verdraagzaamheid is de mogelijkheid om zonder onderlinge strijd samen te leven. Dat bereik je niet zomaar: het is een doel waar je onophoudelijk voor moet strijden. Het is een constant streven om het gebod van Paulus in Rom. 12:18 na te volgen: “Leef, zo mogelijk, voor zover het van u afhangt, in vrede met alle mensen.” Als je bent getrouwd, moet het van jou afhangen. Je moet alles in het werk stellen om in vrede met je man of vrouw te leven, om bij hem of haar te passen.
- Financiële perikelen: het tijdelijke perspectief tegenover het eeuwige
Financiële problemen worden vaak genoemd als een van de belangrijkste redenen van spanning in een huwelijk. Hoewel financiële moeilijkheden serieus moeten worden genomen, worden ze maar al te vaak als een verontschuldiging voor echtscheiding genoemd. In plaats daarvan moeten ze worden beschouwd als een mogelijkheid om het blikveld te laten verschuiven van het tijdelijke naar het eeuwige.
Veel van onze financiële moeilijkheden zijn geworteld in een gerichtheid op materiele welvaart, die vergankelijk is en onderworpen aan verval. Jezus Zelf heeft gewaarschuwd tegen de dwaasheid van het verzamelen van aardse schatten: “Verzamel geen schatten voor uzelf op de aarde, waar mot en roest ze verderven, en waar dieven inbreken en stelen” (Matt. 8:19).
Binnen het huwelijk moet de gerichtheid niet zijn op het verzamelen van materiële zaken, maar op de eeuwige waarden – liefde, trouw en geestelijke volwassenheid – die door de huwelijksband zouden moeten ontwikkelen. Als een echtpaar te maken krijgt met financiële perikelen, zijn die een mogelijkheid om nog eens goed na te denken over prioriteiten en ze beter af te stemmen op de waarden van Gods Koninkrijk.
Financiële perikelen kunnen ook dienen als een vuurproef voor het ontwikkelen van tevredenheid en het vertrouwen op Gods voorzienigheid. Paulus schrijft in Fil. 4:11-13 dat hij heeft geleerd om in alle omstandigheden tevreden te zijn, of hij nu overvloed heeft of gebrek lijdt – een tevredenheid die is geworteld in Christus. Op dezelfde manier kunnen echtparen leren om tevreden te zijn en te vertrouwen in Gods voorzienigheid – zelf in financieel zware tijden.
Schuif dit niet te snel als een naïef cliché aan de kant. Veel christelijke koppels hebben ervaren dat, door op financieel terrein te focussen op het Bijbelse standpunt, door het tijdelijke perspectief te verwisselen met het eeuwige, ze in staat waren om met zulke uitdagingen op zo’n manier om te gaan dat het de huwelijksband eerder heeft verstevigd dan verzwakt.
4. Persoonlijk geluk: De egocentrische benadering
Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw draait het dominante verhaal in de Amerikaanse cultuur om de zoektocht van het individu naar geluk en zelfontplooiing. Dit perspectief wordt versterkt door de media, de literatuur en zelfs veel seculiere psychologische theorieën, die allemaal suggereren dat persoonlijk geluk het ultieme doel van het leven is. Echter, het probleem met deze benadering is niet alleen dat het niet leidt tot meer geluk, maar dat het ook actief de onderlinge afhankelijkheid ondermijnt die binnen het huwelijk nodig is.
De Schrift biedt een alternatief verhaal dat de egocentrische benadering van het leven en relaties uitdaagt. In Filippenzen 2:3-4 instrueert Paulus de gelovigen als volgt: “Doet geen ding door twisting of ijdele eer, maar door ootmoedigheid achte de een den ander uitnemender dan zichzelf.” Dit principe is vooral relevant in de context van het huwelijk, waar wederzijdse onderwerping en zelfopoffering het geheim is voor ware bloei (Ef. 5:21).
Terwijl de wereld vluchtig geluk biedt dat afhankelijk is van de omstandigheden, leert de Bijbel dat ware vreugde wordt gevonden in een relatie met God. Zoals Nehemia 8:11 zegt, “de blijdschap des HEEREN, die is uw sterkte.” Deze vreugde is geen voorbijgaande emotionele toestand, maar een diepe, blijvende tevredenheid die voortkomt uit het kennen en dienen van God.
5. Verveling: Het gevaar van gemakzucht
Zelfgenoegzaamheid in het huwelijk manifesteert zich vaak als een gebrek aan interesse, enthousiasme of bezorgdheid over de relatie. Zo’n houding zal de banden van intimiteit en vertrouwen, essentieel voor een gezond huwelijk, geleidelijk en gaandeweg aantasten. Zelfgenoegzaamheid staat haaks op het Bijbelse model van het huwelijk, dat vraagt om voortdurende verzorging, koestering en doelbewuste inspanning (Ef. 5:29).
Eén van de meest effectieve manieren om verveling in een christelijk huwelijk tegen te gaan is door je simpelweg te richten op het samen groeien in Christus. Een man en vrouw die deze geestelijke reis delen zullen een doel en richting ontdekken die de alledaagse routines van het dagelijkse leven overstijgen. Stellen die zich bezighouden met gezamenlijke activiteiten die geestelijke groei bevorderen, zullen na verloop van tijd en naarmate ze groeien in de gelijkvormigheid aan Christus, steeds meer in elkaar geïnteresseerd raken.
De beroemde Britse schrijver Samuel Johnson zei ooit: “Als een man Londen beu is, is hij het leven beu; want in Londen is alles wat het leven heeft te bieden.” Hetzelfde geldt voor het christelijk huwelijk. Het is moeilijk om je te vervelen als je het leven deelt met iemand die steeds meer gaat lijken op de meest interessante Persoon die ooit heeft geleefd.
Eén goede reden om getrouwd te blijven
De ultieme reden om een huwelijk in stand te houden en te koesteren, ondanks de gebreken en uitdagingen, is niet slechts menselijk geluk, maar veeleer Goddelijke glorie. Een huwelijk dat gericht is op het Evangelie dient als een levende metafoor voor Christus en Zijn kerk. In een wereld die verstrikt is in kortdurende bevrediging en oppervlakkige verbintenissen, is het huwelijk dat verankerd ligt in het evangelie, een baken van hoop. Het is een heilig verbond, niet zomaar een sociaal contract, en God is er diep in betrokken.
Wanneer echtparen zich tot God wenden, vinden ze de kracht om de uitdagingen die op hun pad komen, aan te gaan. Dan maakt het niet uit of het gaat om emotionele afstand tussen de echtgenoten, onvolkomenheden in de ander of financiële stress in het huishouden. Ze ontdekken de vreugde in hun gehoorzaamheid aan Gods Woord, de voldoening in gedeelde opoffering en de vrede die alle verstand te boven gaat wanneer ze hun relatie verankeren in het geloof.
Het evangelie biedt echtgenoten die worstelen met hun huwelijk een beter verhaal. Liefde, diepgeworteld in de liefde van Christus voor zondaren, is niet slechts een emotie, maar een levensveranderende keuze. Als die liefde je basis is, begrijp je dat met God alle dingen mogelijk zijn – inclusief de vernieuwing, het herstel en zelfs de wederopstanding van een huwelijk dat de wereld misschien al had opgegeven.
Als je de veerkracht van je huwelijk in twijfel trekt op basis van wereldse maatstaven, bedenk dan dat God het huwelijk niet alleen heeft toegestaan, maar het heeft ingesteld voor Zijn glorie. Door je tot Hem te wenden en de principes uit de Schrift te omarmen, is het meer dan mogelijk om de liefde weer aan te wakkeren, het vertrouwen weer op te bouwen en een diepe intimiteit te bereiken waarvan je misschien dacht dat die verloren was gegaan. Dat is de hoop en de belofte van een huwelijk waarin het evangelie centraal staat.
Joe Carter is senior schrijver voor The Gospel Coalition, auteur van The Life and Faith Field Guide for Parents, redacteur van de NIV Lifehacks Bijbel en co-auteur van How to Argue Like Jesus: Learning Persuasion from History’s Greatest Communicator. Hij is ook pastor van de McLean Bible Church in Arlington, Virginia. Dit artikel verscheen in september 2023 bij The Gospel Coalition.
