Leestijd: 5 minuten

De Heere dienen als volk; en God eer bewijzen in het openbare leven. Een Afrikaanse muziekvideo die dit bepleit, is inmiddels 5,4 miljoen keer bekeken. Buitengewoon, helemaal voor een video in een taal van een volk dat nauwelijks drie miljoen mensen telt.

Onze vaderen beseften dat de manier waarop we onze samenleving inrichten, belangrijk is voor het functioneren van persoonlijk geloof en onderlinge relaties. Het omgekeerde is ook waar. Alle belangrijke 16^de en 17^de eeuwse bevindelijke predikanten in Nederland, van Wittewrongel tot Koelman en Teellinck benadrukten dat de maatschappelijke verbanden alleen dan gereformeerd konden worden als de basis van alle sociale verbanden, namelijk het gezin, grondig hervormd was. “Als het gezin geen kleine kerk was, zou het met de Kerk nooit goed kunnen komen. Als het gezin geen kleine republiek was, zou het met de Republiek niet goed aflopen,” zo schrijft dr. W.J. op ’t Hof in de Encyclopedie van de Nadere Reformatie.

We zijn in onze tijd geneigd om van ‘geloven’ iets strikt persoonlijks te maken. Ook in orthodox christelijke kring. In plaats van de rechten van Christus op alles en iedereen, zoals onze vaderen die beklemtoonden, lijkt het tegenwoordig wel heel veel om onszelf te gaan: over ons geloof en onze bekering. Onze zaligheid is inderdaad belangrijk. Dat het geloof echt is en dat bekering ondervonden wordt, zelfs essentieel. Toch zijn ook wij, misschien onder invloed van de tijdgeest, wel heel veel met onszelf bezig. Onze voorouders zouden zeggen: Pas op, jullie dreigen het Object en het subject van het geloof te verwarren. Wie echt gelooft, zoekt immers zijn zekerheid buiten zichzelf in Christus. Immers, in ons, zelfs in onze beste ervaringen is geen heil te vinden.

‘Christus’ is geen achternaam

Wie dat gaat ondervinden, krijgt oog voor de eer van God. Dit is anno 2024 een verwaarloosd thema geworden in christelijk Nederland. Een pleidooi voor de rechten van Christus op onze natie is in deze donkere dagen voor Kerst nodiger dan ooit. We zijn vergeten dat Christus geen achternaam is, maar een titel. Het gaat om de “gezalfde Koning”, de Heerser die naar Gods belofte en raad de troon van diens voorvader David zou bestijgen. Geloven we dat Christus Koning is? Hij heeft immers recht op gehoorzaamheid, zoals koningen van vroeger, los van de vraag of mensen in Hem geloven of niet.

Onze tijd leeft bij eigen waarheden. Zij zit niet te wachten op mensen die de bubbel doorprikken. Ieder heeft zo zijn eigen geloof en wil doen waar hij zin in heeft. Toch bestaat er objectieve waarheid buiten ons. Toch heeft Iemand in de hemel een mening over ons gedrag, een maatstaf waaraan we allen gemeten zullen worden. Er is geloof dat op waarheid rust en vrucht draagt. Maar er zijn ook geloven die niet meer dan bedenksels van mensen zijn, en uiteindelijk als leugens ontmaskerd zullen worden. Daarom luidt de apostolische opdracht van de Kerk: “Predik het woord; houd aan tijdelijk, ontijdelijk; wederleg, bestraf, vermaan in alle lankmoedigheid en leer.” (2 Tim. 4:2) Dat geldt ook voor de kleine kerk, in het gezin en op de christelijke school. Het gaat niet om het opleggen van onze wil aan anderen, maar om elkaar te helpen gezamenlijk te buigen voor de wil van Christus.

Zuid-Afrika

Soms moet de nood hoog raken voordat dit besef weer doordringt in het volksleven. In Zuid-Afrika is 16 december voor velen Geloftedag. Dat is een godsdienstig feest onder nakomelingen van de Nederlanders die zich vanaf de 17^de eeuw aan de Zuidpunt van Afrika vestigden. De dag wordt door veel Afrikaners als een zondag onderhouden en ze gaan dan ook naar de kerk. Waarom?

Op Geloftedag wordt Gods trouw aan Zijn volk herdacht. In de Afrikaanse context zijn dat de gelovigen van gereformeerde belijdenis, waardoor Christus Zijn koninkrijk vestigde aan de Zuidpunt van Afrika. Daarbij staat de plicht centraal om Hem te dienen in het volksleven, van gezin tot school tot politiek. Geloftedag vindt zijn oorsprong in de uitredding die God gaf aan een groep Nederlandse kolonisten in 1838. Het groepje van enkele honderden dreigde afgeslacht te worden door een overmacht van meer dan 16.000 krijgers, maar deed in die hachelijke omstandigheden een gelofte aan God:

“Mijne broeders en medelandgenoten, hier staan wij thans op een ogenblik voor een heilige God van hemel en aarde om een belofte aan Hem te beloven, als Hij met Zijn bescherming met ons zal wezen, en onze vijand in onze handen zal geven dat wij hem overwinnen, dat wij die dag en datum elk jaar als een verjaardag en een dankdag zoals een Sabbat in Zijn eer zullen doorbrengen, en dat wij een tempel tot Zijn eer stichten zullen, waar het Hem zou behagen, en dat wij het ook aan onze kinderen zal zeggen, dat zij met ons erin moeten delen, tot gedachtenis ook voor onze opkomende geslachten. Opdat de ere van Zijn Naam daardoor zal verheerlijkt worden, dat de roem en eer van overwinning aan Hem zal worden gegeven.”

Herleving

De Heere gaf uitredding, maar aanvankelijk werd vergeten wat beloofd was. Of men vond dat dit geen betrekking hoefde te hebben op kolonisten die er niet bij betrokken waren geweest. Toch werd in de oude Transvaal op aandrang van de Nederlandse predikant Frans Lion-Cachet Geloftedag een officiële gedenkdag. Dat zou lange tijd zo blijven, ook in het Zuid-Afrika van de twintigste eeuw. In 1994 verloren de Afrikaners de macht aan het ANC van Nelson Mandela. In datzelfde jaar daagde nog slechts een handjevol mensen op bij de officiële viering bij het Voortrekker-monument nabij Pretoria. Geloftedag dreigde te verdwijnen, evenals het besef dat God recht heeft op gehoorzaamheid in de samenleving.

Toch liep het anders. De laatste tijd vieren steeds meer mensen in Zuid-Afrika Geloftedag. In veel kerkelijke gemeenten is het houden van een kerkdienst op Geloftedag normaal. Behalve dat, komen er tegenwoordig op 16 december bij de officiële herdenking in Pretoria meer dan 30.000 mensen bijeen. Ter vergelijking: dat is meer dan dubbel het aantal bezoekers van de EO jongerendagen! Waarbij we moeten bedenken, en dat er zesmaal zoveel Nederlanders zijn dan Afrikaners.

Juist in de erbarmelijke omstandigheden van politiek wanbestuur en gebrek aan veiligheid worden christenen in Zuid-Afrika, klaarblijkelijk, bewust van hun eigen kleinheid en afhankelijkheid van de Heere. Het is inderdaad belangrijk om met verootmoediging te beginnen. Wie dat oprecht doet, wil God vervolgens eren in woord en daad: leven volgens Zijn regels in het gezin, op het werk en in de samenleving. Zo is het bedoeld. Dat werd eeuwen geleden reeds geprofeteerd door Jesaja:

“Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij is op Zijn schouder; en men noemt Zijn naam Wonderlijk, Raad, Sterke God, Vader der eeuwigheid, Vredevorst; Der grootheid dezer heerschappij en des vredes zal geen einde zijn op den troon van David en in zijn koninkrijk, om dat te bevestigen, en dat te sterken met gericht en met gerechtigheid, van nu aan tot in eeuwigheid toe. De ijver des HEEREN der heirscharen zal zulks doen.”(Jesaja 9:5,6)

Zo bepaalt een Afrikaanse Geloftedag ons bij de zegen van het Koningschap van Christus: in gezinsvorming en samenleving. Vrede op aarde en in de mensen een welbehagen.

Gezegende Kerstdagen!

---

Gepubliceerd: 19-12-2024