Henk (45 jaar) en Antje (46 jaar) van de Brink zijn 15 jaar getrouwd. Hun huwelijk is echter kinderloos gebleven. Henk komt uit een warm, liefdevol gezin. Antje is de 3e van 9. Hoe gaan zij om met hun kinderloosheid, en zien ze door de moeilijkheid heen, Gods weg hierin?

Hoe was jullie verwachting in jullie verkeringstijd en begin van jullie huwelijk over het krijgen van een gezin?
Antje: Ja, ik dacht wel dat we kinderen zouden krijgen. Het leek me mooi om een basis voor kinderen te kunnen zijn, om de eerste te zijn waar een kind iets wil laten zien of aan komt vertellen. Om de zorg als moeder te ervaren. Ik had ook geen reden om te denken dat dat niet zo zou zijn. Als vrouw wil je ook gewoon moeder worden.
Henk: Ik was daar wel wat terughoudender in. Ik heb in mijn familie meer kinderloosheid gezien. Daarom ben ik er nooit vanuit gegaan dat het een vanzelfsprekendheid was.

Wanneer ontstond het besef dat jullie waarschijnlijk geen kinderen zouden krijgen?
Dat moment kunnen Henk en Antje niet echt aanwijzen. “We waren terughoudend om naar de huisarts te gaan, maar na 5 jaar getrouwd te zijn geweest ontstond wel het besef dat het misschien nooit komt. Dus zijn we na die 5 jaar toch voor een doorverwijzing gegaan. De gynaecoloog heeft onderzoeken gedaan, maar daar werd geen aanwijsbare reden gevonden.” Iets minder dan een jaar na de onderzoeken werd Antje spontaan zwanger. Tot hun beider groot verdriet liep dat uit op een miskraam na 11 weken. Het is de enige keer dat ze weten dat Antje een kindje heeft gedragen.

Hebben jullie wel eens vruchtbaarheidsbehandelingen overwogen?
Antje: We dachten: als het iets simpels is waar wat aan gedaan kan worden, dan doen we dat, maar we gaan niet verder. Binnen de intimiteit van het huwelijk zouden wij heel graag een kindje willen ontvangen, maar daarbuiten zien wij dat niet voor ons weggelegd.
Henk: Behalve dat de behandelingen heel zwaar zijn, vonden wij dit niet de weg die we moesten gaan. We zeggen niet of behandelingen goed of slecht zijn, maar voor ons was dit de goede weg.
Antje: We vonden het ook wel spannend. Wat als het aan een van beiden ligt? Wat betekent dat dan voor je huwelijk? Dit is gelukkig bij ons niet het geval. Er is geen aanwijsbare oorzaak gevonden. Maar als je in een proces van onderzoeken stapt, denk je daar wel over na.

Herkennen jullie een periode van een soort rouw toen het besef doordrong dat jullie waarschijnlijk kinderloos bleven?
Henk: Omdat het nooit volledig uitgesloten werd en we nog wel heel lang hoop hielden en probeerden om ons nuchter in te stellen denk ik dat we dat niet gehad hebben. Na de miskraam hebben we wel echt rouw gekend. Ik hoor wel eens de uitspraak ”in verwachting teleurgesteld” dat vind ik niet gepast. Teleurgesteld ben je als je fietsband lek is, niet als je een miskraam krijgt. Er is veel onwetendheid wat betreft uitdrukkingen.
Antje: Ik vond de eerste jaren wel heel moeilijk, en ik denk ook wel dat ik dat als rouw heb gevoeld, maar dat ik dat niet zo besefte. Misschien is ‘een groot gemis’ een beter woord als rouw.

Wat voor effect had het op jullie huwelijk, en hoe zijn jullie hier samen doorheen gekomen?
Antje: Eerst konden we ons niet voorstellen hoe het is om kinderloos te zijn, maar nu kunnen we ons niet voorstellen hoe het is om kinderen te hebben. Je komt denk ik ook minder aan elkaar toe, en raakt elkaar makkelijker kwijt als je kinderen hebt doordat je vaak druk bent met de kinderen. Maar je mist ook veel mooie momenten. Vooral de eerste jaren zijn voor Henk ook moeilijk geweest, als hij mij verdrietig aantrof. Na de miskraam kreeg ik ook weer meer hoop, en voelde ik me ook meer vrouw.
Henk: Hoe je erdoorheen komt? Je krijgt er echt de kracht voor. Als je soms denkt dat je niet meer verder kan, kom je er toch weer bovenop. Je krijgt die kracht echt van de Heere.

Praten jullie met familie en vrienden over jullie kinderloosheid?
Henk: Wij praten er niet makkelijk over met anderen. We moeten een vertrouwensband hebben, en je moet je fijn voelen bij iemand. Zoals de onderzoeken die we hebben gedaan; dat is geen geheim, maar het is wel iets tussen ons, wat we niet aan de grote klok hoeven hangen.
Antje: Het is ook belangrijk dat als mensen ernaar vragen, dat het oprechte betrokkenheid is, als ze het vragen uit verplichting voel je dat wel aan en dan hoeft zo’n gesprek van mij ook niet.
Wij zijn geen mensen die verdriet zomaar aan iemand uiten. Als iemand ernaar vraagt is dat mooi, maar dat hoeft niet in een soort rouwstemming te zijn. Wat wij heel belangrijk vinden, is dat ze je als gelijke blijven zien en niet een uitzonderingspositie geven als ze bijvoorbeeld komen vertellen dat ze in verwachting zijn.

Er zijn bijeenkomsten voor kinderloze echtparen, maken jullie er gebruik van en hoe vinden jullie dit?
We gaan erheen als het uitkomt. Soms is er een thema dat ons interesseert, dan gaan we graag. Maar soms is het bijvoorbeeld in Zeeland, dat is ons echt te gek.
Henk: we voelen ons geen uitzondering, dus daar hoeven wij er persoonlijk niet voor heen. Het is wel eens leuk om te merken op zo’n avond dat je geen uitzondering bent.

Ervaren jullie Gods leiding en steun in je leven en in de weg die jullie moeten gaan?
Henk: We ervaren zeker heel duidelijk Gods leiding, zowel in de kinderloosheid als in de miskraam.
Ik zou echt niet weten hoe ik zulke nood zou moeten dragen zonder God.
Hij geeft kracht, soms denk je met verdriet en pijn: ‘hoe gaat dit ooit nog goed komen? ‘, en de volgende dag is het dan net of de zon weer schijnt; dan klaart de lucht weer op.
Dat zie ik echt als Gods leiding, dat je ook weer veerkracht krijgt om verder te gaan.
Antje: je hebt zelf niet de keus of je wel of geen kinderen krijgt, maar wel de keus hoe je ermee omgaat. En daar hebben we zeker de kracht van de Heere voor ervaren. Het sterkt mij ook dat de Heere ten diepste alles weet, ook wat goed is voor mij en voor ons.

Hebben jullie ook boosheid en opstand ervaren tegen God en Zijn weg?
Henk: Ja zeker wel, we voelen echt niet altijd die steun. Maar de Heere wil dat we het aan hem vertellen als we boos zijn, dat we eerlijk tot Hem komen, dat we daar een gebedszaak van maken.
Ons probleem als mens is dat we onszelf willen oppoetsen voor God. We willen pas bij Hem komen als we het eens zijn met Zijn weg. Maar dat vraagt God niet van ons, we moeten komen zoals we zijn.
God vraagt eerlijkheid in ons gebed, ook als we boos zijn. Maar het druist tegen ons in, omdat we denken dat we niet boos en opstandig mogen zijn. Maar ik denk dat je juist je gevoel een plaats moet geven in het gebed.

Kunnen jullie erin berusten dat dit nu jullie weg is, en hoe zijn jullie tot dit punt gekomen?
Antje: Wat is berusten? Het klinkt misschien een beetje plat, maar het zal wel moeten. We moeten het ook loslaten, als je daartegen blijft strijden, maak je het jezelf steeds moeilijker.
Henk: In berusten zit ook het woord rust. Ik denk niet dat het een eindpunt heeft, het zal altijd dalen kennen. Iedereen moet met allerlei kruizen en tegenslagen door het leven gaan, de een meer de ander minder.
Antje: Je kan soms denken, hoe moet je in deze tijd kinderen opvoeden met mediagebruik en alle dingen van deze tijd, maar je mist ook veel dingen. Bijvoorbeeld dat je bij het ouder worden geen kinderen hebt die voor je kunnen zorgen.
Henk: Het leven wordt sowieso niet makkelijker. Ook als we ouder worden, krachten nemen af, je lichaam word ouder. Dat overvalt ons niet, dat weten we gewoon. Daarom is het hoogst noodzakelijk dat we leven met God, anders word elk kruis loodzwaar en niet te dragen. We kunnen het niet zonder hulp van de Heere.

Denken jullie dat er voor jullie een aparte roeping is weggelegd op aarde, of zien jullie het vooral als opgelegd kruis?
Henk: Ik denk dat elk mens een eigen roeping heeft op aarde. Luther noemt het vader- en moeder-zijn zelfs een ambt. Als je kinderen hebt is je roeping om de kinderen op te voeden. Als je ze niet hebt, heb je een andere roeping. Wij hebben bijvoorbeeld gastopvang gedaan, en dat doen we nog. Ik heb daarin niet gezien dat we echt van grote betekenis waren, maar het is wel op onze weg geplaatst. Onwetend doen we denk ik wel dingen die we anders niet hadden gedaan die tot nut van anderen zijn.
Antje: waar je geplaatst bent, dat is denk ik je roeping. Sommige dingen, zoals gastopvang, zie je misschien niet echt als roeping, maar het word wel op je pad geplaatst.

God zegt in Genesis 1:28: ”Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt u, bevolk de aarde en onderwerp haar”. Hoe is deze tekst voor jullie en wat voor boodschap ligt daarin?
Henk: Er was eens iemand die bij een dominee kwam. Die man had een groot gezin en hij zei dat ook tegen de dominee. “Dat moet ook”, zei hij erbij, “want er staat in de Bijbel: vermenigvuldigt u en bevolk de aarde”. ”Ja”, zei de dominee: ”maar dat hoef je niet alleen te doen”.
Dus die taak is niet voor iedereen. Er staat ook: “Predik het evangelie”, maar niet iedereen hoeft de preekstoel op.
Antje: Deze tekst is voor ons totaal niet aanstotend. Natuurlijk komt bij ons het verlangen ook wel weer eens boven. Maar wij hebben maar een ding te doen, en dat is naar Zijn woord leven.

In psalm 128 staat ”Uw vrouw zal zijn als een vruchtbare wijnstok” als jullie deze tekst lezen, wat gaat er dan door jullie heen?
Antje: Het word vaak toegepast op kinderen, maar is dat ook echt zo? Ben je niet ook vruchtbaar als je tot zegen mag zijn voor anderen? Ik denk vaak wel bij die tekst als die gelezen word: ‘O ja en bij ons dus niet.’ Ik vind dat wel eens moeilijk.
Henk: Het is een zegenwens die tekst. Er staat ook: ‘Gij zult uw kindskinderen zien.’ Als ik denk aan mijn broer, die is 12 jaar geleden overleden. Die heeft ook al 2 kleinkinderen, zou nu ook opa geweest zijn. Maar die heeft zijn kindskinderen niet gezien.
De tekst staat achter het huwelijksformulier, maar is het de bedoeling van de psalmist geweest om die tijdens een huwelijksvoltrekking te noemen? Dat is wel een vraag die ik mezelf weleens gesteld heb: Is die psalm daar wel voor?
Wij zijn heel beperkt in onze bijbelkunde, ook omdat wij de Hebreeuwse taal niet machtig zijn.
Ik denk dat wij die tekst als een wens moeten zien. Net als dat er een wens van een lang leven word gegeven. Andrew Gray werd maar 22. Deugde die man dan niet? Nee natuurlijk niet, zijn levenstaak op aarde was gewoon volbracht.

In de Bijbel horen we veel van vrouwen die baden voor een kind, en er toen ook een kregen. We denken dan aan Elizabeth, Sara, Rebekka, Rachel en Hanna. Is dit een grote gebedskwestie voor jullie geweest, en hoe ervaarde jullie dit toen het niet verhoord werd?
Antje: Ja, het was zeker een gebedszaak. Maar als ik bij mezelf blijf: wilde ik een kindje voor mezelf, of om mee te bouwen aan Gods koninkrijk? Dan is het misschien beter als we ze niet krijgen, omdat we ze alleen maar voor ons eigen geluk willen hebben.
Henk:  God werkt altijd door het onmogelijk heen. Dat zien we bij alle mensen die je noemt. Daar kwamen kinderen uit voort die een speciale roeping hadden. Dat moest een groot wonder zijn.

Hebben jullie steun ervaren van kerkleden en kerkenraad?
Henk: De gemeente is eigenlijk te groot. Dan is dat moeilijker. Je kent ook niet iedereen even goed, omdat je ze niet vaak ziet. Als je de vroeg christelijke kerk ziet, daar zag je een verbondenheid met elkaar, je had een band. Tegenwoordig is het zo: je vliegt de kerk in, je hoort daar een preek, je vliegt de kerk weer uit, je auto in en zo snel mogelijk naar huis.
Het zou mooi zijn als een ouderling je kan opbellen, en zeggen: “Ik ben vandaag in de buurt. Zal ik even een bakje koffie komen doen?” Dat is natuurlijk onmogelijk, omdat we zo’n grote gemeente hebben. Misschien zou het instellen van wijkouderlingen helpen. Dat je een ouderling gewoon echt kent, en dat diegene weet wat er speelt en bij wie.
Antje: Je moet ook de openheid voelen om erover te ‘durven’ praten. Die wordt niet altijd ervaren. De ene ambtsdrager heeft daar meer gevoel of tact voor als de ander. Ieder heeft daarin zo zijn gave.

Hoe ervaren jullie geboortes en communicatie daarin bij anderen? En wat zouden ze hierin beter kunnen doen?
Antje: Ik vind dat nu wel anders worden. In het begin, de eerste jaren van ons huwelijk was dat wel moeilijk. Dan had je wel moeilijke momenten, maar gelukkig kreeg je daarna nog wel 9 maanden om er rustig aan te wennen dat daar weer een kindje geboren zou worden. Met veel goede bedoelingen appten er wel eens mensen met ‘kunnen we misschien even langskomen?’. Dan wist je eigenlijk al wel wat er kwam. Bij een eerste snap ik dat ergens ook wel, maar bij een tweede gebeurde dat dan soms weer. Dan hebben wij het gevoel dat we een speciale behandeling krijgen, en daar zitten we eigenlijk niet op te wachten. Het ligt er ook heel erg aan hoe je op dat moment in je vel zit.
Wat ik ook erg lastig vind, als je op kraamvisite gaat, en er dan een heel groepje vrouwen om het kraambed zit, die allemaal praten over hun bevallingsverhaal. Daarom ga ik vaak bewust niet meer in de kraamweek op kraamvisite, maar een poosje erna.
Henk: Ik merk wel aan je dat je het de laatste jaren wat makkelijker vind. Eerst vond je het lastig om een kindje vast te houden en dat is nu niet meer. Wij vinden het erg belangrijk dat we niet als uitzondering behandeld worden, maar gewoon net als andere mensen om je heen.
Wel vinden we het soms lastig als alles draait om kinderen. Als we zien dat alles draait om de kinderen zo mooi mogelijk aankleden, zo groots mogelijke verjaardagen, cadeaus. Dat staat ons wel tegen. Eenvoud siert de mens.