Wat moet een kerk doen als ze wordt geconfronteerd met een misbruiker in haar midden. Zo’n vraag kan alleen adequaat of verstandig worden beantwoord als we eerst de waarheid begrijpen van wat het betekent om een misbruiker te zijn van de kwetsbaren. Misbruik zien als gewoon een verkeerde handeling die moet worden gestopt (hoewel dat zeker het geval is) is het minimaliseren en externaliseren van wat een kanker van de ziel is en wat grote schade toebrengt aan de misbruikte.
Wat is misbruik?
We lijken vaak te denken dat wanneer we de buitenkant van dingen begrijpen, we ons er volledig van bewust zijn. Dat is echter niet zo. Onze God kijkt naar de innerlijke toestand waar de uiterlijke daden uit voortkwamen. God classificeert kwaad niet aan de hand van een catalogus van uitgevoerde daden. Hij gaat altijd naar de innerlijke wortel van de zaak (Genesis 6:5). Misbruik maken van een kwetsbaar kind (of volwassene) is het veranderen van de loop van hun leven. De vorm van hun leven en hun gevoel van eigenwaarde worden door het misbruik aanzienlijk veranderd. Die gruwelijke daden zijn een uitstorting van het hart van de misbruiker en een blootstelling van de kanker diep van binnen. Wanneer de kerk “genade” toont als reactie op een paar goedgekeurde woorden en wat tranen, hebben we de schade aan het slachtoffer vergroot, de veiligheid van andere schapen op het spel gezet en de misbruiker achtergelaten met een ziekte die zijn/haar ziel zal laten rotten.
Kanker
Seksueel misbruik is een kanker; een beoefende zonde met een onderliggende, vaak verborgen denk- en gevoelsleven. Het misbruik is slechts de vrucht daarvan. De diepe wortels van leugens en (zelf)misleiding leiden uiteindelijk tot de daadwerkelijke zonde van misbruik. Misbruik is de uiting van dat interne, levenswurgende systeem. Een reactie van louter woorden en emoties is onvoldoende om het misbruik te stoppen. Er is duidelijk bewijs van daadwerkelijke verandering nodig. Het veranderen van die diepe denkpatronen vereist een chirurgische operatie gedurende een lange tijd. De kerk heeft slachtoffers vreselijk in de steek gelaten. Ze heeft misbruik verborgen en is medeplichtig geweest aan de zielsverwoestende uitkomsten ervan. Ze heeft daadwerkelijk toegestaan dat zonde waarvan God zei dat het een molensteen waard is (Matth.18:6), ongecontroleerd in haar midden blijft voortbestaan! Ze heeft ook degenen in de steek gelaten die door kanker is geteisterd en in duisternis wandelt.
Misbruiker niet naar de kerk
Als kerken vragen wat mijn advies is voor het omgaan met iemand die seksueel misbruik bij kinderen heeft gepleegd, is mijn antwoord: laat hem/haar niet naar de kerk gaan. Hier is altijd weerstand tegen. Mensen zeggen dat we ook moeten weten van ‘genade’. Maar weet je, iemand met zo’n levensstijl van leugen en bedrog, die zich voedt met de kwetsbaren en op zoek is naar manieren om het opnieuw te doen, pleegt geestelijke zelfmoord en vanwege die doodsheid kun je ze niet vertrouwen. Het is dwaas om anders te denken. God zegt dat we onze eigen bedrieglijke harten niet eens kennen! Denken we echt dat als we een kindermisbruiker in het heiligdom toelaten, we de veiligheid van de kwetsbaren kunnen garanderen? En begrijpen we niet dat zelfs als er niets openlijk gebeurt, dat bedrieglijke hart en die geest zich voeden met de kleintjes die in de banken zitten, en zijn/haar eigen zondepatronen versterken terwijl hij/zij er goed uitziet? De beelden, fantasieën en het voeden gaan alleen maar door, zelfs terwijl er uit de Schrift wordt gelezen en er liederen worden gezongen. Deze misbruiker heeft geen begrip van de geestelijke praktijk die vereist is voor een goddelijke bewaring van zijn/haar ogen en gedachten. Door hen in de kerk toe te laten, hebben we niet alleen de kwetsbaren in de steek gelaten. We hebben ook slachtoffers die door een ander zijn misbruikt in de steek gelaten. Zij voelen zich nu waakzaam en angstig in Gods heiligdom. En we hebben ook de misbruiker in de steek gelaten, want we hebben hem/haar in hun gevangenis achtergelaten, waar ze datgene beoefenen wat hun ziel wurgt. Er is geen genade in het achterlaten van een ander in de gevangenis van beoefende zonde, gerechtvaardigd door bedrog. We worden medeplichtig aan hun geestelijke zelfmoord.
Kerk naar de misbruiker
Wat moeten we dan doen met een misbruiker? Laten we de misbruiker in zijn zonde en houden we hem weg van de kerk? Nee, op de eerste vraag. Ja, op de tweede. Breng de kerk naar de misbruiker! Ik heb met kerken gewerkt die dit hebben gedaan. Een groep toegewijde en volwassen gemeenteleden komt een keer per week bijeen met de misbruiker en luistert naar de preek, bespreekt deze, en praat verder door met deze persoon. Niet alleen over acties en keuzes, maar ook over zijn gedachten en impulsen. Ze zingen en bidden. Er mogen hierbij geen kinderen in huis zijn – nooit. De groep moet toestemming hebben om regelmatig contact te houden met zowel een therapeut voor updates als met de reclasseringsambtenaar die de zaak behandelt. Ze lezen het boek Predators van Anna Salter en bekijken haar documentaire over zedendelinquenten.
Zwaar, levenwekkend werk
Bedenk dat deze steungroep zorg, respijt, aanmoediging en herderschap nodig zal hebben als ze het riool van misbruik ingaan. Het werk is zwaar, langzaam, ontmoedigend en besmettelijk. De kerk mag hen niet in de steek laten.
Dit is levenwekkend werk. Het is een navolging van Christus die in ons leven en onze afval is gekomen, zodat we één met Hem kunnen zijn in Zijn schoonheid. Velen weigerden Zijn uitnodiging. Ze hielden meer van hun duisternis dan van Zijn licht. Zo zal het hier ook zijn. Want zie je, het is pas wanneer iemand zich begint te onthouden van beoefende zonde – niet alleen gedragsmatig, maar ook in gedachten en impulsen, dat ze de kracht van de gewoontezonde, de zieldodende aard ervan en de verleiding van bedrog die wordt gebruikt om de pijn te verzachten, zullen herkennen. Weinigen zullen dergelijk werk doen, maar het is een geschenk om de misbruiker uit te nodigen om tot het Licht Zelf te komen.
Mislukkingen
Enkele jaren geleden maakte een kerk deze keuze en een kleine groep ontmoette de misbruiker trouw gedurende bijna twee jaar. Ze waren moe en vroegen zich af of ze konden stoppen. Hij zou toch geen misbruik meer plegen. Op een dag kwam hij niet opdagen voor de wekelijkse bijeenkomst. Hij had nooit gemist. Misschien was hij ziek. Ze belden, gingen naar zijn huis en konden hem niet vinden. Zijn hulpverlener ook niet. Weken later hoorden ze dat hij op de een of andere manier het land had weten te verlaten en naar Thailand was gegaan, waar hij kleine meisjes achterna zat. Ze waren er kapot van. Ze waren boos. Ze hadden het gevoel dat ze hadden gefaald. Maar nee, dat was niet zo. Ten eerste vonden de kwetsbaren in hun gemeente een echt toevluchtsoord, omdat ze op deze manier beschermd werden. Ten tweede hadden ze, in navolging van de Heere Jezus, deze man uit de duisternis geroepen en tot het Licht gebracht. Zoals velen bij Jezus deden, wees hij hun uitnodiging echter af. Nu begrepen ze een kleine beetje van het verdriet van onze God wanneer iemand van ons Zijn uitnodiging tot Waarheid en Licht weigert (Genesis 6:6 – God was bedroefd in Zijn hart). Het was een voorproefje van de gemeenschap met Zijn lijden en een oproep om naar zichzelf te kijken, zodat zij niet ook het Licht zouden afwijzen.
Beetje bij beetje
Ons falen om deze dingen te zien en te doen is deels een onthulling van ons zeer beperkte begrip van de aard van zonde en haar tentakels in ons eigen leven. We zouden niet langer medeplichtig zijn aan misbruik in welke vorm dan ook, als we dat begrip wel zouden hebben. Bekering is moeilijk. Het betekent een complete verandering van onze denkprocessen, onze impulsen en keuzes, beetje bij beetje – keer op keer. Het is niet simpelweg stoppen met een gedrag. Het zijn geen woorden en tranen. Het is dat je langzaam ontdaan gemaakt wordt van bedrog – het bedrog dat ons in staat stelt om ons goed te voelen over onszelf. Het is echter het pad dat Christus volgt, Wiens centrale focus en motief was om altijd de Vader te behagen – ongeacht de kosten. Hij nodigt ons uit om te komen.
Dit artikel is geschreven door Diane Langberg, die haar hele leven gewerkt heeft met misbruikdaders en slachtoffers, binnen en buiten de kerk. Ze publiceerde dit op haar eigen website.
