Een naaste zijn betekent onder andere dat je de ander helpt om zijn hoop en hart op God te richten. Gods Woord is hierbij je ‘gereedschap’. Hoe doe je dat? Dit artikel reikt enkele gedachten aan.
Te midden van elke verwoesting is Gods Woord onze eeuwige, onverwoestbare hoop en toevluchtsoord.
Waar zoeken we naar de nodige toevlucht in de stormen van het leven? Hoe delven we de waarheid op uit de Schrift die voor ons genoeg is? Hoe passen we die waarheid toe op de beproevingen en vragen die ons hart teisteren? En hoe helpen we elkaar om de antwoorden op deze vragen te vinden en toe te passen, vooral in tijden van lijden?
Allereerst moet ons denken vernieuwd worden (Romeinen 12:1-2). De Schrift is de enige waarheid die betekenis geeft aan onze ervaringen. Geen enkele ervaring kan de waarheid van de Schrift en wat het ons zegt over onze zondige aard weerleggen. Wanneer ervaringen onze waarheidsspreker worden, zal Gods waarheid en Zijn bedoeling in ons lijden door leugen en bedrog verdraaid worden.
Onlangs werd de stad Pacific Palisades in Californië getroffen door een brand die zich verspreidde over een groot gebied en de levens van honderdduizenden mensen beïnvloedde. Velen zijn alles kwijtgeraakt: huizen, middelen van bestaan, herinneringen. Er zijn alleen nog apocalyptische schaduwen overgebleven van ruïnes, puin, chaos en verwarring. Sommigen hebben dierbaren verloren, terwijl anderen nog steeds naar hen op zoek zijn.
Tragisch verlies verstoort ons evenwicht, zelfs voor gelovigen. Shock, gevoelloosheid, verdriet en wanhoop overweldigen ons. Woede en spijt volgen vaak. Talloze diepe vragen wachten wanhopig op antwoorden.
Een veelvoorkomende vraag in het lijden is: “Waarom?”. Het was Jobs vraag gedurende meer dan 40 hoofdstukken, totdat hij die vragen overgaf aan “Wie.” We leren hieruit dat het menselijk is om te worstelen met waarom-vragen. Dat is niet zondig, want God kent ons gestel (Psalm 103:14). De volgende vraag die oprijst is vaak: “Wat nu?”
Er zijn geen slachtoffers in Zijn plan
Bijbelse raadgevers hebben de antwoorden op die vragen in Gods Woord. Maar hoe we die waarheden verkondigen is cruciaal. Jezus had altijd de perfecte timing en tempo als Hij de waarheid sprak. Jezus’ perfecte balans had ook een perfect doel, een telos: verlossing boven louter verlichting. We zullen Jezus’ voorbeeld van timing en waarheid moeten navolgen om effectief hoop te kunnen opbouwen bij hen die geen hoop hebben.
We kunnen tragedie niet omzeilen, maar moeten lijden plaatsen in de context van Gods soevereiniteit. Er zijn geen slachtoffers in Zijn plan. We moeten onze cliënten helpen hun “altijd aanwezige” Redder te omarmen als zowel hun Toevlucht als hun Sterkte (Psalm 46:1). Slachtofferschap is een begrijpelijke, maar door het vlees gedreven reactie op het begrijpen van lijden. God is soeverein over elk moment van ons leven, inclusief de pijn, de rampen en het verdriet (Job 2:10; Prediker 7:14).
Waarheid verkondigen met aanwezigheid en mededogen
Degenen die wij dienen, zullen hulp nodig hebben om één sport van de waarheid tegelijk te nemen. Alleen dan kunnen zij, met Gods hulp, uit de donkere put van hopeloosheid en wanhoop klimmen. In tijden van lijden kunnen ons denken en onze emoties namelijk de overhand nemen over de waarheid.
Het bieden van hulp omvat ook het erkennen van verlies en het zorgen voor lichamelijke behoeften. Nogmaals, Gods Woord geeft ons een perfect beeld van hoe het eruitziet om de uitgeputte en wanhopige te helpen. Elia had fysieke behoeften, omdat zijn angsten en vermoeidheid zijn wanhoop aanwakkerden. Met zijn hoop verbrijzeld, ontmoedigd, bang en in grote nood, vroeg Elia, in zijn wanhoop aan de Heere om te mogen sterven (1 Koningen 19:4). Maar God voorzag in zijn overweldigde staat in eten en drinken en rust. Het was na deze rust dat God tot hem begon te spreken. Timing en waarheid hebben een cadans in hoe we voor anderen zorgen.
Vreugde en verdriet kunnen naast elkaar bestaan te midden van het puin van wanhoop. Ze sluiten elkaar niet uit. Paulus geeft hiervan een voorbeeld in Filippenzen 4:11, waarin hij laat zien dat Gods kracht in alle omstandigheden van het leven voldoende is om moeilijkheden het hoofd te bieden. Deze waarheid vereist zowel een bovennatuurlijke kracht – zowel om ons te dragen als om onze gebrokenheid te herstellen terwijl we onze angsten en verliezen aan Hem overgeven.
Terwijl we goddelijke wijsheid zoeken in het tempo van onze begeleiding, moeten we onszelf ook wapenen met Bijbelse waarheden die onze cliënten moeten horen en repeteren. God koos ervoor om woorden te gebruiken om de belangrijkste waarheid aller tijden, de Bijbel, te communiceren. Onze woorden moeten die waarheden ook communiceren, zelfs als het voor de ander moeilijk kan zijn om te horen.
Harten richten op de God van Hoop
Hoop moet verankerd zijn in de God van hoop (Romeinen 15:13), niet in onze omstandigheden. Degenen die lijden hebben de nabijheid van anderen nodig – als reddingslijn van troost en zorg vanuit het lichaam van Christus (de Kerk). Deze “nabijheid” is een uitdrukking van het “van-elkaar-zijn”, wat tijd, opoffering en aanhoudend gebed vereist. Moedig cliënten aan om opnieuw contact te maken met de gemeenschap door middel van kerkbezoek, Bijbelstudie in kleine groepen en dienstbaarheid. Hoewel deze verbindingen in eerste instantie moeilijk zijn, maken ze deel uit van Gods voorziening.
Wees een goede leerling van hun lijden. Luister naar hun woorden. Leer welke Bijbelverhalen het meest voor hen betekenen en help hen de waarheden in die verhalen uit te breiden. Bouw voort op de passages uit de Schrift die al toegang hebben gekregen tot hun harten en hun behoeften.
Emmaüs
Een van mijn favoriete passages uit de Schrift is “De weg naar Emmaüs”, te vinden in Lucas 24:13-51. Het vertelt over Jezus’ ontmoeting met twee vrienden die net Jeruzalem hadden verlaten na Zijn opstanding. Verward en ontregeld herkenden ze Hem niet, omdat Hij Zichzelf nog niet aan hen had geopenbaard. Hopeloos en ontmoedigd zeiden ze: “Wij hoopten dat Hij het was die Israël zou verlossen” (Lucas 24:21). Zich volledig bewust van hun dilemma, wist Jezus dat ze herinnerd moesten worden aan de waarheid van de Schrift.
Jezus onthult vervolgens de wortel van hun hopeloosheid: hun falen om Hem te zien zoals Hij werkelijk is. Hij herformuleert hun verwarring door hen te herinneren aan wat het Oude Testament over Hem profeteerde – wat waar en zeker is, zelfs als het leven chaotisch aanvoelt. Terwijl Hij “bij” hen was, sprak Jezus de waarheid tot hun angsten, at met hen en openbaarde Zich uiteindelijk. Toen hun ogen geopend werden, riepen ze uit: “Brandde ons hart niet in ons toen Hij onderweg tot ons sprak, terwijl Hij de Schriften aan ons uitlegde?” (Lucas 24:32). Het woord “branden” in het Grieks, kaiō, betekent ontstoken, branden of vlam.
John MacArthur schrijft in zijn commentaar op deze passage: “Het verhaal van deze ontmoeting kan vanuit drie perspectieven worden bekeken: de behoefte aan begrip, de bron van begrip en de reactie op begrip.” Deze perspectieven bieden een nuttig raamwerk voor het aanpakken van pijn en lijden, en het begeleiden van cliënten om hun ogen te openen voor Gods Waarheid, zodat ze Hem weer gaan verheerlijken. We moeten het volmaakte Woord van God zorgvuldig doorgeven aan de gekwetsten en hopelozen, waarbij we ons tempo aanpassen aan de nood van onze cliënt.
Door de raad van onze Heiland na te volgen, kunnen de harten en hoop van onze cliënten worden aangewakkerd met nieuwe hoop. Ze gaan hierdoor zien wat het Bijbelse doel van hun beproevingen is. Ze krijgen weer de aanmoediging die ze nodig hebben om te volharden (Hebreeën 12:1-3; 1 Thessalonicenzen 1:3). Hoe we adviseren is een getuigenis van onze eigen theologie.
Lijdende cliënten hebben hulp nodig om zich (weer) aan Christus en Zijn Woord vast te houden als hun eeuwige, onverwoestbare hoop en een levend toevluchtsoord dat nooit van hen kan worden afgenomen. Het begeleiden van degenen die midden in verdriet zitten, vereist meer dan korte woorden van bemoediging. Counseling in deze scenario’s vereist langdurig lijden, zowel voor de cliënt als voor de counselor. Het kan ervaren worden als een lange weg, maar dat komt omdat Gods tijdlijn voor heiliging er vaak anders uitziet dan de onze.
Uiteindelijk is Christus’ standvastige liefde de bron van onze raad en zorg. Wij zijn slechts instrumenten in de handen van de Verlosser wanneer wij anderen wijzen op Hem die de Wonderbare Raadgever is (Jesaja 9:6). Terwijl wij naast hen lopen die lijden, en ons bewust zijn van zowel tempo als waarheid, geven wij trouw en geduldig Zijn waarheid door. We helpen hen Zijn hand aan het werk te zien, zelfs in hun donkerste beproevingen. Hij alleen brengt schoonheid uit as (Jesaja 61:3). Hij werkt door ons heen om hen te herinneren aan hun Bron van troost en de doelen die Hij nastreeft in onze pijn (2 Korintiërs 1:3-4).
Dit artikel verscheen op 12 februari 2025 op biblicalcounseling.com. De auteur, Diane Schwan is getrouwd met David en ze hebben vier volwassen dochters en twee kleinkinderen. Ze is een ACBC-counselor en spreekt ook op ACBC-conferenties.
