Een jongeman kwam recent op een voortgezet onderwijsschool iets vertellen over hoe hij homofilie beleefde. De eerste woorden die hij hoorde toen hij de school binnenkwam, deelde hij met de leerlingen van een havo 4-klas. ”Homo” en een grove vloek. Als je denkt dat dit gebeurde op een neutrale school, dan heb je het mis. Het was namelijk een flinke reformatorische scholengemeenschap.
Toen het voorval bij ons aan tafel verteld werd, deed ik een rondje „Herken je dit?” bij onze kinderen. Helaas knikten ze allemaal. Ook zij die een refo-school bezoeken.
Bijbel
Schelden en het gebruik van scheldnamen is niet alleen van deze tijd en de media van vandaag. Al in de Bijbel zeggen mensen lang niet altijd van die mooie dingen tegen elkaar. Zo vloekte reus Goliath David bij al zijn goden (1 Sam. 17:43) en noemde Simeï David een Belialsman (2 Sam. 16:7).
Ook de Heere Jezus nam geen blad voor Zijn mond. Hij gebruikte benamingen als ‘slangen’, ‘adderengebroedsel’ (Matth. 23:33) en ‘vos’ (Luk. 13:32). Overigens is Hij de Enige Die dit zonder voorbehoud kon doen: Hij kent immers als de alwetende God het hart van een mens. Onze kennis berust slechts op dat wat we zien of horen van iemand anders.
Waarom?
#Doeslief was de slogan van Sire in 2019. Op de website van Sire wordt het uitgelegd: ”We zijn steeds minder aardig tegen elkaar. Op straat, op sociale media, in het verkeer, in het openbaar vervoer, op het sportveld en in de supermarkt. Met de #DOESLIEF campagne met veel voorbeelden van onaardig gedrag, houdt SIRE Nederland een spiegel voor. Zo hoopt SIRE dat mensen zich realiseren dat niemand beter wordt van onaardig gedrag. En dat aardig gedrag loont.”
De vraag is dan natuurlijk: waarom ben je onaardig? Of sterker: waarom scheld je iemand uit voor hoer, homo, pedo of wie-weet-wat-nog-meer? Dat kan om diverse redenen zijn. Bijvoorbeeld:
- Uit onmacht of boosheid. Je hebt op zo’n moment niet de juiste woorden om een goede discussie aan te gaan. Het kan ook zijn dat de situatie al zo oververhit is, dat er geen praten meer aan is en dat je dus maar gaat schelden.
- Verveling. Je slentert langs de straat met een groep vrienden. Eigenlijk doen jullie niet zoveel, er gebeurt ook weinig bijzonders, dus een van jullie scheldt een willekeurige voorbijganger uit.
- Om direct te kwetsen, omdat je weet dat iemand inderdaad bijvoorbeeld homoseksueel is, of omdat je het vermoeden hebt dat je klasgenoot op mensen van hetzelfde geslacht ‘valt’.
Live of niet
De campagne van Sire richtte zich niet alleen op ‘live’ schelden, maar ook op onfatsoenlijk taalgebruik op social media – denk aan WhatsApp, Twitter, Instagram, sites van kranten, enzovoorts.
Misschien wordt er wel nergens zoveel gescholden als dáár. Mensen smijten heel gemakkelijk de ergste scheldwoorden de ether in. Het zou zomaar kunnen dat je daar ook aan meedoet. Het is gemakkelijk, want de ander kan wel terugschelden, maar daar hoef jij niet per se naar te kijken. Of je gebruikt een nickname, waardoor de ander helemaal niet weet wie hem uitscheldt.
Ook gezagsdragers worden op deze manier uitgescholden of zelfs dood gewenst. Er hoeft vaak maar íets te gebeuren, of het internet ontploft bijna…
Is schelden goed voor je?
Toen ik voor het schrijven van dit artikel googelde op ”schelden”, kwam ik nogal wat sites tegen die schelden verheerlijken. Zelfs wetenschappelijk onderbouwde onderzoeken van universiteiten.
Waarom?
- Het zou goed voor je zijn – een soort ontlading, de druk van de ketel.
- Je bent de stoere man/vrouw als je van je af durft bijten.
- Je krijgt er een beter vocabulaire van, een grotere woordenschat.
- Schelden activeert een bepaald deel van onze hersenen, dat we anders niet gebruiken, dus dat is alleen maar positief te noemen, want dat deel heb je toch niet voor niets gekregen?
- Schelden zorgt ervoor dat je fysieke en emotionele pijn beter kunt beheersen.
- Hardop schelden verbetert je prestaties bij fysieke taken, zonder dat je hartslag of bloeddruk omhooggaat.
Is schelden christelijk?
Na het bovenstaande zou je bijna denken dat je toch minimaal één keer op een dag flink moet schelden. Dat voorkomt misschien wel andere problemen!
Of, moeten christenen zich er juist ver vandaan houden, en om ‘een wacht voor onze lippen’ bidden (Ps. 141:3)?
Even terug naar de redenen om te schelden.
- Schelden uit onmacht of boosheid is begrijpelijk. We zijn beperkte mensen en er gebeuren soms dingen die echt heel vervelend zijn. Tegelijkertijd moet recht overeind blijven staan dat er bij het schelden meestal zeer onfatsoenlijke woorden of zelfs vloeken gebruikt worden. En trouwens, waarom scheld je op het huiswerk dat je niet snapt, terwijl dat toch echt aan jezelf ligt en je beter hulp kunt vragen?
- Schelden uit verveling is natuurlijk helemaal verkeerd. Verveling is een prachtige gelegenheid van de duivel om je dingen te laten doen die tegen Gods wet ingaan! Je moet je daar echt ver van houden. Probeer verveling te voorkomen.
- Schelden om te kwetsen is eveneens totaal fout. Waarom wil je zo graag iemand kwetsen? Heeft die ander je iets misdaan? Wat is het dan goed om eens naar Jezus te kijken. Over Hem staat geschreven: ‘Die als Hij gescholden werd, niet terugschold’ (1 Pet. 2).
- Vraag je ook af hoe jij behandeld zou willen worden. ‘Alle dingen dan, die u wilt dat u de mensen zouden doen, doet u hun ook alzo’ (Matth. 7:12)! Dat is concreet: wil jij niet uitgescholden worden voor homo? Doe dat dan ook niet bij een ander.
Het slachtoffer
En wat als jij uitgescholden wordt? Ja, want daar waar gescholden wordt, is ook altijd iets of iemand voor wie die woorden bedoeld zijn. Soms is dat een dood ding. Bijvoorbeeld je huiswerk dat beroerd veel is, of de openstaande kastdeur waar je je tegen stoot. Vaker is het een levend mens, jonger of ouder, klasgenoot of willekeurige voorbijganger. En dat kun jij dus zijn.
Schelden doet geen pijn, wordt er weleens gezegd. Maar dat is niet waar. Schelden kan diep in je ziel dringen en zelfs veel schade aanrichten. Wat kun je doen?
- Probeer niet terug te schelden, want daarmee lijkt het voor jouzelf misschien een moment minder erg (je beheerst de emotionele pijn beter), maar dat is tijdelijk.
- Bedenk een humorvolle reactie. Wanneer je vaker uitgescholden wordt, kun je dat van tevoren doen. Vroeger werd ik uitgescholden voor ‘zwarte-kousen-kerk’ en toen heb ik eens bedenkelijk naar de kleur van mijn benen gekeken en gevraagd of de schelder kleurenblind was.
- Spreek erover met een ouder iemand, bijvoorbeeld je ouders, een vertrouwenspersoon van school of je werk.
- Breng je pijn bij God. Hij is de Enige Die mensen écht kan veranderen en van een schelder en vloeker een Godlover kan maken.
Ten slotte
Hopelijk is het je duidelijk geworden dat je op geen enkel moment een scheldwoord zou moeten gebruiken. Misschien overweeg je om een vervangend woord te bedenken. Dus geen homo of hoer, geen kanker of welke andere ziekte dan ook. Mag ik je aanraden om zelfs dát niet te doen? Onze tong is verraderlijk – ‘een vuur, een wereld van ongerechtigheid’ noemt Jakobus het in zijn brief (Jak. 3:6). Voor je het weet zeg je toch weer een ‘verboden’ woord. Tel liever tot tien. Sterker: tel biddend tot tien voor je reageert. Ook op social media.
Gepubliceerd: 17-12-2020
