Door de ingrijpende en langdurige maatregelen heeft corona impact op vrijwel alle aspecten van de samenleving. De laatste tijd is er steeds meer aandacht voor de gevolgen voor jongeren. Die gevolgen spelen zich vooral af op het sociale en psychische vlak. Maar dat heeft onmiskenbaar ook effect op aspecten van seksualiteit en relaties.

Wat is de grootste zorg bij veel mensen ten aanzien van coronamaatregelen? Ik denk: het verlies van vrijheid. Een terechte zorg, maar een ander verlies is ernstiger, namelijk van gemeenschap, verbinding. De samenleving was al steeds minder een samen-leving. Dit proces is door vrijwel alle maatregelen versterkt. Waardoor de voorzegging van Christus over verkilling (Mattheüs 24:12) en die van Paulus over individualisering (2 Timotheüs 3:2-4) steeds meer bewaarheid worden. Mensen staan steeds meer op zichzelf. Zelfs gezinsleden onderling; soms door thuisquarantaine en heel vaak door het beeldscherm.

Pornografie
Het beeldscherm heeft sterk aan invloed gewonnen door de vele onlinelessen en -colleges en het vervallen van bijeenkomsten zoals jeugdverenigingen, conferenties, verjaardagen en dergelijke. Veel jongeren vervingen hun sociale contacten door sociale media. Ook overige vrijgevallen tijd werd vaak digitaal opgevuld. Toename van digitale activiteit zorgt allerlei negatieve effecten, zeker in combinatie met de psychische druk die velen ervaren in lockdowns. Eén van die is toegenomen pornografieverslaving. In alle ervaringsverhalen die ik over pornografieverslaving heb gelezen speelt de smartphone of tablet een belangrijke rol. En pornografieaanbieders spelen in op de toegenomen beeldschermtijd. Waarbij ook nog eens meespeelt dat seksualiteit steeds meer als een primaire levensbehoefte wordt gepromoot.

Het is daarom onvermijdelijk: hoe meer jongeren achter het beeldscherm gedrongen worden, hoe groter de bedreiging van hun seksuele en geestelijke gezondheid. Zeker wanneer zij alleen aan hun beeldscherm overgelaten worden. Juist dat is de laatste tijd gebeurd. We worden allemaal uit onze verbindingen weggehaald en op een eilandje gezet. De anonimiteit maakt pornografie toegankelijker, en de eenzaamheid en geestelijke leegte vormen ideale omstandigheden voor een verslaving. Iets vergelijkbaars komt ook naar voren uit de statistieken van onze website: een artikel over zelfbevrediging is verreweg het meest gelezen artikel van het afgelopen half jaar.

Verkering
De toegenomen beeldschermtijd heeft ook gevolgen voor de manier waarop we relaties aangaan. Enerzijds is er de positieve kant, dat sommige sociaal geremde jongeren digitaal gemakkelijker contact maken. Anderzijds ligt hier juist weer een valkuil. Doordat digitaal contact in zeker opzicht minder drempels kent, wordt het aangaan van contacten in het echte leven bemoeilijkt. Wat zal dit betekenen voor het krijgen van verkering? Ik weet niet of daar gegevens over zijn, maar kan wel wat vermoeden.

Ook hierbij geldt, dat het gemis van de nabijheid van een vriendengroep het verlangen naar een vaste relatie kan versterken. Hierdoor kunnen juist jongeren met homoseksuele gevoelens, of die door andere oorzaken geen verkering kunnen krijgen, hun gemis extra voelen. Anderzijds geldt dat verkering lang niet altijd voortkomt uit een direct verlangen maar ook spontaan ontvlamt in ontmoetingen – die nu juist veelal weggevallen zijn. Voor verkering zijn traditioneel school, jeugd- of studentenverenigingen, vakanties en conferenties belangrijk. Het zou me niet verbazen als hier de afgelopen tijd een behoorlijke knik in gekomen is, en dat daardoor steeds meer relaties digitaal beginnen. Waardoor bijvoorbeeld de vraag prangender is geworden of vanuit Bijbels perspectief het gebruik van een datingsite aanvaardbaar is.

Kortom, er zijn zorgen maar er liggen ook vragen. Vragen die niet alleen om een feitelijk antwoord vragen maar vooral om een geestelijk antwoord.

Gemeente
In een tijd waarin de onderlinge verbondenheid onder druk staat, is het belangrijk dat kerken daarin juist investeren. Alleen al de naam ‘gemeente’ maakt duidelijk hoe belangrijk gemeenschap is. Dat geldt voor allen, maar laten we bijzondere zorg geven aan jongeren. Zij hebben niet alleen tijdbesteding nodig, zelfs niet alleen aanraking met het Woord, maar ook verbondenheid. Hoe essentieel is juist in een uiteenvallende samenleving een verbindende samenkomst! Er is niets ter wereld dat hierin zo innig en hartelijk kan voorzien als een gemeente die weet van de liefde van Christus (zie bijvoorbeeld Hand. 2:42-47 en Hand. 4:32).

Gezin
Even onmisbaar is het investeren in gezin en familie. Een hecht gezin is geen gesloten bastion, maar een oefenplaats voor liefde. Niet voor niets heeft de Bijbel zo veel aandacht voor het gezin. In een warm gezin leren kinderen uit het voorbeeld van hun ouders wat echte liefde is, tegenover hun ouders wat onderdanigheid is en met hun broers en zussen hoe je rekening houdt met elkaar. Als in de samenleving en zelfs in de kerk veel wegvalt, kunnen kinderen en jongeren ervaren hoe onvoorwaardelijk en onveranderlijk er een plaats voor hen is.

Hier ligt, voor zover ik heb gepeild, de belangrijkste winst van de afgelopen anderhalf jaar. Heel wat gezinnen hebben ervaren wat een zegen het is om elkaar te mogen hebben. Dat maakt tegelijk de ervaring van anderen des te schrijnender. Alleenstaanden die deze warme plek misten. Gebroken gezinnen die niet zo’n warme plek konden zijn. Daar ligt dan ook een specifieke roeping, zowel voor de gemeente als voor gezinnen. Laten we echt openstaan voor hen die op dit vlak buiten de boot vallen. Heel mooi vertelt de celibatair levende Ed Shaw hoe liefdevol hij een plaats gekregen heeft in diverse gezinnen uit zijn kerk. Hier valt nog een wereld te winnen, geloof ik. Daarvoor is gelukkig hemelse liefde te verkrijgen!

Gepubliceerd: 21-01-2022