Stel, je wordt ‘opeens’ verliefd op een vrouw. Of je bent je vrouw zat. Hoe moet je daarmee omgaan? Jezus’ onderwijs raakt het hart van de zaak.
Bijbelgedeelte: Mattheüs 5: 27 – 32
Wat vooraf gaat
Het Bijbelgedeelte dat in deze Bijbelstudie centraal staat komt uit de Bergrede, die ook wel de ‘Grondwet van het Koninkrijk van God’ wordt genoemd. De Heere Jezus preekt over het leven als gelovige, als een volgeling van Jezus Christus. In Matth.5:1-12 heeft Hij de Zaligsprekingen uitgesproken. Daarna volgen de verzen Matth.5:13-16 waar een christen wordt opgeroepen om het zout der aarde en het licht der wereld te zijn.
Vanaf vers 17 spreekt de Heere Jezus over het leven naar Zijn geboden. Hij laat zien dat Gods wetten góed zijn, Hij roept Zijn hoorders op om daarnaar te leven. Hij is niet gekomen om Gods wetten af te schaffen, maar om die te vervullen (Matth.5:17), om de diepste bedoeling daarvan te laten zien. Niet één leesteken (tittel of jota) in de wet is onbelangrijk, maar Jezus probeert door te dringen tot de kern van het gebod. Hij blijft niet hangen in de regel, maar Hij gaat naar het hart. De Joden hadden heel veel wetten gemaakt, geen 10 geboden, maar meer dan 600. De Heere Jezus beperkt zich echter niet tot een oproep om Gods geboden te onderhouden. Hij gaat naar het hart. Hij eist een hart dat volkomen is, waarin liefde tot God en liefde tot de naaste functioneren.
Het zesde gebod
In het vervolg van dit hoofdstuk maakt Jezus dit onderwijs concreet door met name drie geboden te bespreken. Het zesde gebod (Matth.5:21-26), het zevende gebod (Matth.5:27-32) en het derde gebod (Matth.5:33-37). De verzen van deze Bijbelstudie komen dus uit dit gedeelte. In vers 21 – 26 bespreekt Jezus bijvoorbeeld dat de Joden meenden zich te houden aan het zesde gebod (Gij zult niet doodslaan) als ze niemand zouden doden. De Heere laat zien dat dit gebod veel verder reikt: boosheid, drift, haat in je hart; dat valt net zo goed binnen het bereik van het zesde gebod. Nogmaals: Jezus steekt af naar het hart!
Het zevende gebod
Deze benadering geldt ook voor het zevende gebod, en dat brengt ons bij vers 27 – 32, het gedeelte van deze Bijbelstudie. Vers 27: Gij hebt gehoord, dat van de ouden gezegd is: Gij zult geen overspel doen. Met andere woorden: in Gods wet staat geschreven dat je niet vreemd mag gaan, dat je het huwelijk niet mag verbreken. Velen denken dat ze zich aan dit gebod houden als ze niet daadwerkelijk vreemdgaan. Maar Jezus gaat verder. Hij gaat naar het hart. Hij leert dat we tegen het zevende gebod kunnen zondigen in onze gedachten, in onze verbeelding. Zelfs al gedragen we ons uiterlijk netjes. God ziet veel verder dan onze daden, Hij ziet ons hart!
Vers 28: Maar Ik zeg u, dat zo wie een vrouw aanziet, om dezelve te begeren, die heeft alrede overspel in zijn hart met haar gedaan. Er staat in deze verzen niet dat een man niet naar een vrouw mag kijken, of andersom. Maar Jezus waarschuwt hier tegen het zien mét begeerte. Hij benoemt hier het vuur van seksuele verleiding. Dat begint door te zien met de ogen. We denken bijvoorbeeld aan David, die Bathseba zag terwijl ze zich aan het wassen was (2 Sam.11:2). Het bracht David tot ernstige zonden als overspel, moord en leugen. Maar het begon met zien. Hij zág een vrouw en begeerde haar. Wie een vrouw aanziet óm haar te begeren, zondigt in zijn hart tegen het zevende gebod, al voordat hij zijn begeren omzet in daden. Deze verzen doen denken aan het voorbeeld van Job, die een verbond met zijn ogen had gemaakt. Hij had met zichzelf afgesproken om niet met begeerte te kijken naar een vrouw (Job 31: 1). Een voorbeeld om na te volgen!
Amputeren
In de volgende verzen wordt dit uitgewerkt in een heel concrete oproep. Matth.5:29-30: Indien dan uw rechteroog u ergert, trekt het uit, en werpt het van u; want het is u nut, dat één uwer leden verga, en niet uw gehele lichaam in de hel geworpen worde. En indien uw rechterhand u ergert, houwt ze af, en werpt ze van u; want het is u nut, dat één uwer leden verga, en niet uw gehele lichaam in de hel geworpen worde. De Heere Jezus stelt Zijn hoorders hier voor een keuze. Wat moet je doen als je oog je tot zonde verleidt? Ruk het uit! Wat moet je doen als je hand je tot zonde brengt? Houw hem af! Jezus schetst hier een keuze, waarbij Hij de twee eeuwige bestemmingen voorhoudt: de hemel of de hel… De keuze is: behouden worden zónder oog, of verloren gaan mét oog. In deze verzen worden een belangrijk Bijbels principe verwoord, dat ook wel ‘radicale amputatie’ wordt genoemd. Natuurlijk is dit geen oproep tot zelfverminking. Wel een oproep om heilig te leven. Om nooit een compromis te sluiten met de zonde, maar radicaal te zijn. Je moet vuurbang zijn voor dingen die je in verleiding brengen, die je tot zonde brengen. Daar moet je echt mee breken, zó hoort een christen te leven! Ieder christen moet dat voor zichzelf heel concreet maken. Wat zijn de dingen die je tot zonde brengen? Wat zijn de dingen, de gelegenheden, de situaties, die je brengen tot ‘een vrouw aanzien om haar te begeren? Daar moet je radicaal mee breken. Anders breng je jezelf in het gevaar om verloren te gaan!
Echtscheiding
In de laatste twee verzen van deze Bijbelstudie wordt het zevende gebod verder geconcretiseerd door het onderwerp echtscheiding te bespreken. Matth.5:31-32: Er is ook gezegd: Zo wie zijn vrouw verlaten zal, die geve haar een scheidbrief. Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaten zal, anders dan uit oorzake van hoererij, die maakt, dat zij overspel doet; en zo wie de verlatene zal trouwen, die doet overspel.
Volgens de Joodse wetten uit het Oude Testament mocht een man zijn vrouw verlaten als hij haar een verklaring van echtbreuk gaf: de scheidingsbrief. We lezen daarover in Deuteronomium 24: 1-4. De man die zijn vrouw een scheidingsbrief gaf, verklaarde daarmee dat zijn vrouw vrij was het gezag van haar man. Hij sprak door deze brief ook uit dat hij haar niet had weggestuurd vanwege een misdrijf, maar omdat ze hem niet meer beviel. De scheidingsbrief vormde eigenlijk een bescherming voor een vrouw, die door echtscheiding geen bestaanszekerheid meer had. De scheidingsbrief zorgde ervoor dat een echtscheiding formeel, goed en wettig werd geregeld, zodat die vrouw eventueel met een andere man zou kunnen trouwen. Het was dus een regeling in het burgerlijke recht ter bescherming van de vrouw.
De scheidingsbrief
Nu was men in Jezus’ dagen deze regeling in het burgerlijk recht echter gaan zien als hetzelfde als een vroom en heilig leven naar Gods geboden. Men zag echtscheiding niet als een zonde, zolang je het maar deed volgens de voorschriften van Mozes. Er was in Jezus’ dagen een gemakkelijke echtscheidingspraktijk ontstaan. Er zijn Joodse tradities die aangaven dat je om allerlei redenen van je vrouw kon scheiden al ze de man niet beviel, zelfs als ze niet goed kookte! De Heere Jezus maakt hier korte metten mee. Hij ontkent niet dat in de wetten van Mozes de scheidingsbrief werd genoemd. Maar opnieuw gaat Hij een spade dieper. Die regeling van de scheidingsbrief betekent niet dat het góed is om te scheiden. In Mattheüs 19:3-9 bespreekt Jezus de scheidingsbrief opnieuw. Hij zegt dan: Mozes heeft vanwege de hardigheid uwer harten u toegelaten uw vrouwen te verlaten, maar van den beginne is het alzo niet geweest. Jezus grijpt daar terug op de scheppingsorde, op de goede instelling van het huwelijk. Daar past geen echtscheiding bij. Maar vanwege de hardnekkigheid van de mens had God een regeling gegeven om vrouwen in geval van echtscheiding te beschermen. Jezus zegt: echtbreuk is in feite onwettig, je mag een huwelijk alleen verbreken als er sprake is van overspel. Dan ís zo’n huwelijk in feite al verbroken. Maar wie om een andere reden echtscheiding aanvraagt, die handelt tegen de wil van de Heere. Jezus dringt opnieuw door tot de échte bedoeling van de wet van God.
Heilig leven
Het valt buiten het bestek van deze Bijbelstudie om te bespreken hoe de kerk op grond van deze woorden is omgegaan met het thema echtscheiding en hertrouwen. De les van dit Bijbelgedeelte is dat God heilig is. Het leven naar Zijn geboden beperkt zich niet tot het uiterlijk leven naar een aantal leefregels. Maar de Heere ziet het hart aan. Hij vraagt om een hart dat op Hem is gericht en aan Hem is gewijd, ook op het terrein van het zevende gebod.
Gepubliceerd: 14-12-2023
