‘Denk huwelijk en gezin weg en de mensheid wordt een beestenboel’ heeft Calvijn eens gezegd. En terecht. Hoe het met gezinnen gaat, bepaalt in belangrijke mate hoe het met een samenleving gaat.

Het gezin is de plek bij uitstek waar mensen (leren) samenleven, voor elkaar zorgen, waar overdracht van waarden en normen plaatsvindt, economische bijdragen worden geleverd en het geloof wordt overgedragen en voorgeleefd. Het is ook de plaats waar kinderen in het leven van vader en moeder leren wat man- en vrouw-zijn en ouderschap in de praktijk inhoudt. Het is een ‘school van het leven’ (Bavinck) waar mensen gevormd worden voor het leven. Onderzoek op onderzoek toont aan dat kinderen het best floreren in een gezin met een (gehuwde) vader en moeder. Chesterton had gelijk: hoe meer een gezin echt een gezin is (vader, moeder en kinderen), hoe beter het is. Niet onterecht is het gezin om die reden wel genoemd de hoeksteen van de samenleving, de ‘fundamentele “cel” van de maatschappij.

Het gezin op instorten
Maar het klassieke gezin heeft het moeilijk. Individualisering, Seksuele Revolutie en feminisme hebben het klassieke gezin nog meer toegetakeld. Politici beijveren zich voor herdefiniëring van het gezin. Recent nam het Europese Parlement een wet aan die lidstaten oproept homo-ouders als volwaardige ouders te erkennen. Die wet geldt ook als het desbetreffende land het homo-huwelijk niet erkent of draagmoederschap niet toestaat. Landen waar een traditionele visie op het gezin bestaat worden zo gedrongen hun opvatting bij te stellen. Als gevolg van de vele scheidingen zijn er ook veel eenoudergezinnen of nieuw samengestelde gezinnen. Inmiddels groeit 23% van de Nederlandse kinderen op in een één-oudergezin.

Het klassieke gezin wordt vandaag verdacht gemaakt. Het verhoudt zich slecht tot liberale, progressieve waarden en wordt daarom gewantrouwd, hooguit getolereerd – en dan alleen op voorwaarde dat de relatie ertoe geheel vrijwillig is. Want wie eruit wil, moet eruit kunnen – vandaar het pleidooi voor makkelijke toegang tot scheiding. Dit heeft geleid tot een instorting van het klassieke gezin dat eeuwenlang de westerse beschaving heeft beïnvloed en gevormd.

Grote maatschappelijke gevolgen
De gevolgen zijn intussen funest. Het aantal scheidingen is torenhoog, vaak met kinderen als kind van de rekening. Jongeren uit gebroken relaties vormen veruit het grootste aandeel van het cliëntenbestand van Jeugdzorg. Individualisme bij burgers en overheid, gebrek aan geestelijke volwassenheid en de afwezigheid van duidelijke kaders bij opvoeders hebben geleid tot een ‘grenzeloze generatie’ (Spangenberg & Lampert 2009). Dit is een generatie die niet goed kan omgaan met gezag en begrenzing en zich te buiten gaat aan allerlei vormen van losbandigheid, overdaad, destructief gedrag en verslavingen. Spangenberg en Lampert leggen de vinger bij ‘waardenrelativisme’ en de moeite die ouders hebben om gezag uit te oefenen. Ze spreken over het risico van een ‘sociale tijdbom’ met grote maatschappelijke gevolgen. De desintegratie van het gezin leidt tot meer armoede, meer criminaliteit en meer depressie.

Heb je gezin lief
Deze ontwikkelingen kunnen christenen ontmoedigen. De samenleving heeft gezonde gezinnen nodig. Zonder dergelijke gezinnen wordt ook wat nog rest van de westerse beschaving spoedig ontmanteld. En hoe dan ook is opgroeien in een gezin met de beide eigen ouders nog steeds het beste wat een kind kan overkomen (minder armoede, gedrags- en gezondheidsproblemen). Die wetenschap maakt dat het de moeite waard is (op) te staan voor het gezin. Wie de wereld wil veranderen kan thuis beginnen. ‘Als je de wereld wilt veranderen – aldus moeder Teresa – ‘ga naar huis en heb je gezin lief’.

Godvrezende gezinnen
Daarbij is het een grote troost te weten dat het gezin geen uitvinding van mensen is. Het is een scheppingsordening van God die onder Zijn zorg, zegen en belofte staat. God bouwt Zijn Koninkrijk immers mede langs de weg van het gezin. Daarom heeft het ook in de 21^e eeuw zin om gezinnen te stichten en hierin te investeren. Wat we vooral nodig hebben zijn niet alleen gezonde gezinnen, maar vooral godvrezende gezinnen. Dat zijn gezinnen waar het Woord van God centraal staat, waar vaders en moeder hun kinderen onderwijzen en voorleven dat de Heere het waard is gediend te worden. In de woorden van de bekende Engelse predikant dr. D.M. Lloyd-Jones:

‘Wij moeten onze kinderen de indruk wekken dat het christen-zijn het mooiste is in de wereld; en dat er niets in het leven is wat opweegt tegen het christen-zijn. Wij moeten in hen het verlangen wekken om als ‘ons’ te zijn’.

Wie dat verlangen heeft, mag moed scheppen. God verbindt Zijn zegen eraan. Dan strijden we een ‘edele strijd’, aldus Bavinck. “Elk gezin, dat gebouwd, en elk kind dat geboren wordt, is een bewijs dat Zijne bedoeling met het menschelijk geslacht nog niet is bereikt, dat Zijne lankmoedigheid nog niet is geëindigd en Zijne genade nog niet is uitgeput.” Woorden die vandaag nog even waar zijn als toen!